آشكارسازي و پيش بيني تغييرات پوشش اراضي شهر اراك

رشد سريع شهرها و روند صنعتي شدن مشكلات زيست محيطي زيادي در بسياري از شهرهاي جهان ايجاد مي كند. آگاهي از روند تغييرات و تحولات پوشش اراضي شهري طي دوره هاي زماني طولاني براي برنامه ريزان و مديران به منظور ارزيابي و پيش بيني مشكلات ناشي از اين تغييرات بسيار حائز اهميت است. سنجش از دور ابزار موثري براي پايش تغييرات پوشش اراضي در مناطق شهري و حوالي آن مي باشد. شهر اراك از جمله شهرهايي است كه در چند دهه اخير به واسطه رشد صنعتي و به دنبال آن مهاجرت افراد، توسعه و گسترش زيادي پيدا كرده و اثرات زيادي بر محيط پيرامون خود بر جاي گذاشته است. هدف اين مطالعه آشكارسازي تغييرات پوشش اراضي شهري اراك در طي 1358-1351 و پيش بيني تغييرات اين اراضي با استفاده از مدل ژئومد است. بدين منظور از عكسهاي هوايي سال 1351 با مقياس 1:10000 و تصاوير ماهواره اي سنجنده TM ماهواره لندست و سنجنده LISS-III ماهواره IRS-P6 استفاده گرديد. پوشش اراضي شهري در عكسهاي هوايي با استفاده از تفسير چشمي و رقومي كردن و در تصاوير ماهواره اي به واسطه طبقه بندي به روش شبكه عصبي مصنوعي استخراج شده و آشكارسازي تغييرات با استفاده از روش مقايسه پس از طبقه بندي انجام گرفت. جهت پيش بيني تغييرات اراضي شهري در سال 1404 از طريق مدل ژئومد، از نقشه هاي شيب، فاصله از جاده و فاصله از مناطق شهري و نقشه پوشش اراضي سال استفاده شد. نقشه پوشش اراضي شهري سال 1358 نيز از طريق مدل ژئومد ايجاد شد تا بتوان آن را با نقشه پوشش اراضي شهري واقعي مقايسه كرده و اعتبار و توانايي مدل در پيش بيني تغييرات را ارزيابي كرد. نتايج آشكارسازي تغييرات نشان داد كه مساحت شهر اراك طي 34 سال، از 1324 هكتار به 4011 هكتار افزايش يافته و 3 برابر شده است و. نتيجه حاصل از پيش بيني مدل ژئومد از تغييرات اراضي شهري بيانگر آن است كه شهر در آينده نيز به رشد و گسترش خود ادامه خواهد داد. ارزيابي اعتبار مدل ژئومد در پيش بيني تغييرات نيز نشان داد كه اين مدل داراي توانايي نسبتا خوبي در پيش بيني تغييرات اراضي شهري در اراك بوده است.