شعر فارسي در هند: تار حرير دو رنگ

در عصر حاضر كه عصر وابستگي روز افزون ملل و ممالك و زمانِ نزديكي فرهنگ‌ها و انديشه‌هاي مختلف براي نيل به يك آرمان والاي انسانيت و ايجاد جهاني از دوستي و يكدلي و همزيستي است، برگزاري اجتماعي از قبيل اين كنگره كه از طر ف دو كشور متمدن و با فرهنگ هند و ايران، تشكيل مي شود، لايق تقدير است. مخصوصاً چون هدف آن بررسي در رابطه‌هاي فكري و فرهنگي و ادبي بين اين دوكشور و رسالت پيغام دوستي هر دو است. پيغامي كه بگفتۀ عرفا و شعراي هند و ايران تنها مبني بر «وصل كردن» مي‌باشد. توفيق همه شركت كنندگان همايش را در ايفاي اين وظيفه پر ارج آرزومنديم. در طول بيشتر از هشت صد سال شعر فارسي كه در هند سروده شد در راستاي بهم پيوستگي و اختلاط اين دو ملت سهمي بسزا داشته و براي اتخاذ و ايجاد انسجام و وحدت بين آنها مثل يك پل و معبر مستحكم و معتبر بوده است و بقول حافظ «يك قصه غريب و حديث عجيب است».يك شاعر هندي بدون آنكه پائيز را ديده باشد؛ منتظر بهار است، بلبل رانديده نغمه اش را گوش مي‌كند و سنبل و شمشاد را ملاحظه نفرموده نذر گيسو و قد محبوبش مي‌كند! گويا سخن سرايان سرزمين هند فرهنگ و فكر و زبان ايراني را در شعر خود جذب كرده موفّق شده بودند يك روحيۀ واحد و مشترك كه داراي عوامل فكري و فرهنگي هردو كشور باشد در شعر خود عرضه دهند. شاعراني مثل خسرو و عرفي و كليم و بيدل و غالب جنبه‌هاي فكري و فرهنگي هند و ايران را در شعر فارسي خود جلوه داده يك سبك مخصوص هند، كه امروز به اصطلاح سبك هندي معروف است بوجود آورده اند كه مظهر عمدۀ ويژگي‌هاي مشترك فكري و لساني و فرهنگي هند و ايران مي‌باشد.اين ميراث شعري نه فقط نمايانگر روحيۀ هنري و ادبي اين دو كشور مي‌باشد، بلكه طبق شواهد مسلم و انكار نا پذير مبني بر مطالعه و استيعاب كلام شعرا، محتواي عده اي زيادي از اين نوشتارها منبع بسيار ارزشمند براي حصول اطلاعات دربارۀ تاريخ و فرهنگ و فكر و عرفان و فلسفه هر دو كشور مي‌باشد.