بررسي عناصر داستاني در فابل هاي «هزار و يك شب»

فابل، نوعي داستان تمثيلي و استعاري است كه جانوران، پرندگان، گياهان و جز آنها در نقش انسان ظاهر مي شوند. كتاب هزار و يك شب، اثر ارزشمندي است كه در ضمن قصه هاي ديو و پري، فابل هايي به شيوۀ كليله و دمنه و مرزبان نامه نيز در آن يافت مي شود. هرچند اين نوع داستان ها، نسبت به حجم كتاب اندك هستند، اما ارزش بازبيني و بازنگري دارند. در اين نوع داستان ها، حيوانات نمايندۀ انسان هايي با ويژگي هايي مشابه هستند. ويژگي مهم فابل ها، تمثيلي بودن «شخصيت هاي» آن هاست. در فابل هاي كتاب «طرح» به آن گونه كه به داستان هاي عادي ديده مي شود، ديده مي شود، وجود ندارد و ناشي از شكل استعاري آن هاست و با مفهوم واقع نمايي داستان كمتر ارتباط دارند. تمامي فابل هاي مذكور «راوي» دارند و اين راوي است كه طرح داستان را بر مي گزيند. «سبك» و شيوه بيان در سراسر كتاب و به تبع در فابل ها به يك شيوه و سياق است. «زبان» فابل ها همانند ديگر داستان هاي كتاب بسيار ساده و روان است و «لحن» نيز رسمي و جدي است. نوع «گفتگو» در اين حكايات، از اصول قصه گويي گذشته پيروي مي كند و مختص به اين كتاب و داستان هاي آن نيست. اما كاربرد گسترده اي در اين كتاب دارد. فابل ها همگي بخشي از گفتگوي داستان پيشين هستند كه در لابه لاي سخن افراد گنجانده شده اند.