كاوشي زبان‌شناسانه در رمان شاهزاده‌ي بي‌تاج و تخت زيرزمين، نوشته‌ي علي‌اصغر سيدآبادي

سيدآبادي، از شخصيت‌هاي نام‌ آشنا‌ي ادبيات كودك ايران است. بسياري از آثار او موفق به كسب عناوين گوناگون، در جشنواره‌هاي داخلي و خارجي شده‌اند كه يكي از آن‌ها، رمان شاهزاده‌ي بي‌تاج و تخت زيرزمين (1389) است. در پژوهش پيشِ رو، عنصر زبان، در چهار سطحِ واژگاني، نحوي، بلاغي و لحن، واكاوي شده تا برخي از ويژگي‌هاي اين اثر، شناسايي شود. مهم‌ترين ويژگي‌هاي زباني رمان عبارت‌اند از: تكرار؛ فراواني واژه‌هاي نشان‌دار؛ كاربست ماضي ساده، استمراري و بعيد؛ پيروي شكل نوشتاري واژه‌ها و ساختار جمله‌بندي رمان از گونه‌ي معيار زبان؛ وجود سبك‌هاي گسسته، تودرتو و هم‌پايه در ساختار جمله‌ها؛ كاربرد آرايه‌هاي كنايه، نماد، تشبيه، تضمين و تلميح و لحن نسبتاً موفق. باوجود نشانه‌هايي مبني بر توانايي نويسنده در به‌ خدمت‌گرفتن امكانات زباني، سيدآبادي نتوانسته آن‌گونه كه بايد، از ظرافت‌هاي زباني براي افزايش كيفيت رمانش بهره‌ بگيرد. چنين به نظر مي‌رسد كه دغدغه‌ي بيان موضوع و درون‌مايه، او را از انديشيدن به ديگر عناصر داستان و شگردهايي براي تقويت آن‌ها بازداشته؛ ازاين‌رو، اين عناصر نتوانسته‌اند مكمل يكديگر و ساختار كلي اثر باشند و رمان را به اثري بي‌نقص تبديل كنند؛ رويدادي كه وقوع آن، با توجه به پيام اثر (صلح‌طلبي، انسان‌دوستي و بيزاري از جنگ) و اِشراف نويسنده‌اش بر حوزه‌هاي گوناگون ادبيات كودك، دور از انتظار نبود.