فرآيند تأمين امنيت افراد پس از زلزله در بافت هاي تاريخي

The process of securing in historical texture after an earthquake

نياز جوامع به فضاهاي امن در سايه حوادث طبيعي، از جمله مسائلي است كه به سبب افزايش چشم گير اين حوادث، تفكر بشر را به خود معطوف كرده است. زلزله به عنوان مخرب ترين بلاياي طبيعي، به ويژه در كشور ايران كه داراي موقعيت خاص جغرافيايي و بافت غالبا فرسوده است، هرساله جان عده ي بيشماري را مي گيرد و افراد زيادي را بي خانمان مي كند. بافت هاي تاريخي به منزله ي قسمتي از سيستم شهري كه از لحاظ كالبدي و مورفولوژيك داراي ارزش هستند عمدتا به سبب قدمت زياد و در صورت عدم توجه، به بافت هاي فرسوده تبديل مي شوند و لذا توانايي مقابله با حوادث نابهنگام طبيعت را ندارند. بروز سانحه و پيرو آن از دست دادن سرپناه افراد آسيبديده را بر آن وا مي دارد كه به موجب احساس ترس و ناامني زيستگاه خود را ترك كنند و يا در صورت احساس امنيت در همان منطقه مستقر شوند. در زمان رخداد حادثه، مشكل عمده ي افراد و ارگانها بحث وجود امنيت در كنار ديگر تمهيدات براي امدادرساني مي باشد. در اين ميان تأمين امنيت در بافت هاي تاريخي به سبب آسيب پذيري زياد اين مجموعه، تراكم جمعيتي موجود و عدم وجود امكانات و زيرساختهاي لازم از نكات حائز اهميت است كه مي تواند باعث كاهش ضايعات و تلفات گردد. بر اين اساس شناخت الزامات شهرسازي، روانشناختي و زيست محيطي مي تواند موجب حصول اطمينان از عدم وقوع ناهنجاري هاي اجتماعي و سوءاستفاده از بي نظمي هاي ناشي از حوادث گردد. پژوهش پيش رو با هدف ارائه ي راهكارهايي جهت افزايش ابعاد امنيتي اجتماعي - اسكان پس از زلزله در بافت هاي تاريخي به صورت نظري و با روش مطالعات كتابخانه اي و اسنادي تنظيم شده است و سعي بر آن دارد با بررسي نقش مديريت بحران و شهرسازي در القاي احساس امنيت و به منظور كاهش خسارات جاني و مالي و تسريع بهبودي روحي و جسمي، آرامش خاطر جوامع در رويارويي با حوادث طبيعي را تضمين كند.

With the increasing freaquency and magnitude of disasters in urban areas, providing security in these areas have attracted attention in academic societies. As the most destructive natural disaster, especially in Iran with her unique geography and vast distressed areas, earthquakes claim many lives every year and cause homelessness and displacement. Historic fabrics, as physically and morphologically valuable urban systems can turn into distressed fabrics, if neglected, and hence, their ability to adapt to natural disasters is limited. Providing security is one of the main aspects of disaster management. Because of high vulnerability, high population density and the weakness of urban infrastructures in historic fabrics, providing post-disaster security can decrease casualities in these areas. Therefore, understanding environmental, psychological and urban processes can prevent insecurity and chaos in the wake of natural disasters. This research aims to increase the security in post-earthquake shelters and settlements, using literature review and case studies and investigates the role of disaster management in improving the sense of security and decreasing the negative psychological effects of disasters.