اخلاق حقوق محور و بلندمرتبه سازي مطالعه موردي: برج مسكوني باران 2 مشهد

High-rise Building and Rights-based Ethics Case study: Baran II Tower

امروزه طراحي شهرها با مشكلات عديده دست به گريبان است كه سبب كاهش كيفيت زندگي شهروندان شده است.اين مسئله به خصوص در كلان شهرها جديتر احساس مي شود.چراكه مديريت شهري نمي تواند پيوندي پايدار ميان نيازهاي جديد و پيشينه شهر برقرار نمايد.يكي از اين نيازهاي جديد، اسكان جمعيت فزاينده و جانمايي عملكردها در زمينهاي محدود شهري است. پاسخي كه به اين مسئله در شهر مشهد داده شده است، افزايش تراكم و به تبع آن ايجاد پديده بلندمرتبه سازي است. گرچه در مديريت صحيح شهري ابتدا بايسته ها و نبايسته هاي پديده اي همچون بلندمرتبه سازي شناخته و سپس با برنامه ريزي قبلي دست به ساخت و ساز زد، اما به نظر نمي رسد كه در مشهد چنين روندي طي شده باشد و شاهد رشد قارچ گونه برجها هستيم . اين مقاله پديده بلندمرتبه سازي را از ديدگاه اخلاق حقوق محور بررسي مي كند چراكه اين ديدگاه ضمن اينكه احقاق حقوق همه گروهها ذينفع را دربردارد، با جهان بيني الهي كه انسان را به عنوان خليفه خداوند در برابر عالم و آنچه خارج از وجود انسان خلق شده مسئول مي داند، نيز مطابقت دارد. براي اين منظور، پژوهش حاضر، با رويكرد توصيفي تحليلي ابتدا با مطالعه اسناد كتابخانه اي، به معيار و ملاك هايي در اين زمينه پي برده و - سپس اين معيارها را در يك نمونه موردي مشخص (برج باران مشهد) مورد واكاوي قرار داده است . پرسشهايي كه اين مقاله به دنبال يافتن پاسخ آن است، اين سؤالات است كه در رابطه با شهروندان چه حقوقي بر عهده معمار مي باشد؟ همچنين معمار چگونه مي تواند اين حقوق را محقق سازد؟ با بررسي و جمع آوري و طبقه بندي حقوق طرف هاي مقابل معمار، وظايف معمار متناظر با اين حقوق تعيين خواهد شد. پس از تطبيق اين وظايف و معيارها با نمونه مورد مطالعه مشخص شد، برج باران 2 مشهد در زمينه هايي همچون بهره گيري از نور خورشيد، تهويه هواي طبيعي و عدم اشرافيت از معيارهاي اخلاقي تخطي كرده است.بنابراين ضوابط طراحي با مميزي اخلاق حقوق محور براي به كارگيري در ساخت و سازهاي بلندمرتبه آتي پيشنهاد شده است .

Today, urban design faces lots of issues which decrease citizens’ quality of life. This is much more acute in metropolitan areas, because the lack of management system which can provide a sustainable link between new demands and the historic context of the city. One of these necessities is accommodation of growing population and locating the various functions in the limited land of city. City of Mashhad respond to this problem, by increasing the building density and constructing high-rise buildings. Although it is necessary to study the norms of high-rise buildings before the construction of such building, but there is no evidence of doing such a process in Mashhad. So, the city suffers the uncontrolled development of high-rise buildings. This paper study the high-rise constructions from the right-based ethics’ point of view. This ethical approach considers the rights of all affected groups, and also have no conflict with the divine doctrine, which introduce the man as responsible to other creations. In order to figure out the causes and effects of this attitude, the current research started its reviews on existing documents in order to find out the criteria of analysis, and then use such criteria in evaluating the “Baran II Tower” as a case study in Mashhad . This paper is about to answer these questions: Which rights should an architect observe through the design process? How an architect can fulfill these considerations? Classification of the rights will clarify the responsibilities of architect, as the criteria for ethical assessment of high-rise buildings. Comparison of such criteria and the Baran II Tower, shows that the building has violate some particular rights such as daylight, natural ventilation and overlook to the adjacent houses. Hence, some design principles have suggested for future constructions which would make the building morally justified.