بررسي شكل گيري محله هاي مسكوني براساس مؤلفه هاي شهرسازي اسلامي

شهر به مثابه بستر زندگي جمعي در جوامع مختلف ويژگي هاي متفاوتي داشته است. بررسي روند شكل پذيري شهرهاي مختلف در تاريخ، اثرپذيري آن را ار مؤلفه هاي اقليمي، محيطي، اعتقادي، تاريخي، اقتصادي، اجتماعي و ديني نشان مي دهد. به طوري كه شهر اسلامي مفهومي براي معرفي شهرهاي متأثر از فرهنگ و آموزه هاي ديني و ارزش هاي اسامي بوده براي شناخت آثار كالبدي، فضايي، اجتماعي، اقتصادي و مديريتي دين اسلام بر شهرها و تبيين الگويي براي تمايز شهرها از ساير شهرهاي جهان، بررسي ها و تحقيقات متعددي انجام و تحليل هاي گوناگوني ارائه شده است. و اطلاق آن به شهرهاي مسلمانان (به ويژه ”شهر اسلامي“ ناميده شدن شهرهاي تاريخي ممالك اسلامي يا شهرهاي » شهر اسلامي « رواج تعبير مسلمان نشين)، اين در حالي است كه در كشور ما برخلاف سنت شهرسازي ايراني- اسلامي، عناصر جديد الگو گرفته شده از مغرب زمين همچون خيابانها، بزرگراه هاي سواره، آپارتمان هاي مسكوني، برج هاي تجاري و اداري و ... مورد توجه مسئولان و مديران شهرهاي امروزين قرار گرفته و هر روز گسترده تر از قبل باعث تخريب بافت محلات موجود گرديده اند. در اين راستا هدف اصلي از انجام اين پژوهش بررسي شكل گيري و توسعه محله كوثر منطقه 9 شهرداري مشهد براساس اصول شهرسازي اسلامي است. روش مورد استفاده در اين پژوهش توصيفي تحليلي است. ابتدا در بخش توصيفي به بررسي مباني نظري و اصول شكل گيري شهرهاي اسلامي پرداخته شد. در ادامه هفده شاخص در سه بخش اقتصادي، اجتماعي و كالبدي انتخاب شد. در گام بعدي با استفاده از تكنيك پرسشنامه و در قالب طيف ليكرت اطلاعات جمع آوري شد. پس از جمع آوري اطلاعات و تكميل پرسشنامه ها، در محيط نرم افزار SPSS به بررسي و مقايسه ميانگين هر يك از شاخص ها پرداخته شد. نتايج پژوهش نشان داد محله كوثر در بخش اقتصادي بيشتر از بخش هاي ديگر با اصول شهرسازي اسلامي انطباق دارد. ميانگين نمره بخش اقتصادي در اين شهر از لحاظ اصول شهرسازي اسلامي برابر با 3/04 است. بررسي هاي انجام شده در زمينه رتبه بندي و محاسبه ميانگين نسبي شاخص هاي پژوهش نشان مي دهد كه شاخص نظافت و پاكيزگي با ميانگين نسبي 0/084 در رتبه اول و شاخص تركيب كاربري ها با ميانگين نسبي 0/080 در رتبه دوم قرار دارند. شاخص درونگرايي در محله نسبت به شاخص هاي ديگر وضعيت بسيار نامناسبي دارد و با ميانگين نسبي 0/029 در رتبه هفدهم و آخر قرار دارد.