نقش تعليمات دين زرتشت در شكل گيري معماري سبز در ايران باستان

كيش زرتشتي، قديمي ترين و دشوارترين دين زنده و دين رسمي سه شاهنشاه بزرگ ايراني بوده است. از جمله ويژگي هاي اين كيش توجه به محيط زيست و تاثيرات ويژه آن در هنر و معماري است. ايرانيان باستان بر اين باوربودند كه جهان از چهار آخشيج يا عنصر بنيادي به وجود آمده؛ آب، آتش، باد و خاك. ايرانيان در مورد ردهي اين چهارگوهر نگرش هاي مختلفي داشتند از جمله در برخي موارد اين چهار عنصر ايزد يا خداوندگاري بودند كه در مدح آنهادر اوستا مطالب بسياري عنوان شده است. اهميتي كه دين زرتشت براي حفظ و حمايت محيط زيست قايل شده باعثآمده است كه عده اي از دانشمندان دين زرتشت را نخستين دين حفظ محيط زيست و بنيان گذار معماري سبز نامدهند. نمود اين آموزه ها و توجه خاص در قالب معماري معابد آناهيتا (ايزدبانوي آب و نماد باروري)، استودان يا دخمه(جهت جلوگيري از آلودگي خاك) و آتشكده (محل نگهداري آتش) بروز كرده است. از آنجا كه تاثيرگذاري انسان بهعنوان يكي از موجودات زيستي كرهي زمين به خصوص در چند قرن اخير تاثيرگذاري منفي بوده و موجب تخريب،تغيير و دگرگوني چرخهي طبيعي و محيط زيست گرديده است، مطالعه و بررسي جايگاه محيط زيست و معماري همساز با آن در ايران باستان از اهميت بالايي برخوردار است.