نقد رويكردهاي نظري و عملي معاصر در زمينه انعطاف پذيري اثر معماري

Analysis the Contemporary Theoretical and Practical Approaches Toward Architectural Flexibility

چكيده انعطاف پذيري به مفهوم توانايي پاسخگويي به تغييرات و كنترل آن در اثر معماري است. اين ويژگي از دوران سنتي و كلاسيك در طرح هاي معماري وجود داشته است. از دوره مدرن به بعد با پيشرفت امكانات و فناوري، رويكردهاي متنوع و متكثري در زمينه انعطاف پذيري شكل گرفت. با اين وجود به جهت تكيه بر ديدگاه هاي كمي و به تبع آن افت نگاه كيفي در تعريف انسان و زندگي، موجد افت جنبه هاي كيفي اثر معماري و از جمله انعطاف پذيري شده است. دو رويكرد فردگرايي و اصالت دادن به نيازهاي كمي و در پي آن، توجه به كثرت گرايي و جزءنگري به تدريج جايگزين ديدگاه هاي كلنگر و وحدت گرا گرديده است و خصوصا در دوره فرامدرن به اوج خود مي رسد. به موازات اين گرايشات در دنياي امروز، توجه به مفهوم " تغيير " رو به افزايش است. اين جريان همراه با توجهات در علومي چون رياضي و فيزيك نظري و تحت تاثير ديدگاه هاي ديناميك غير خطي و فيزيك كوانتومي و تأثير متقابل آن با فلسفه معاصر، موجب تشديد توجه به رويكردهاي عدم قطعيت گرديده است. با رشد چنين ديدگاه هاي فكري، شكاكيت و نسبيت گرايي در همه حوزه ها شكل گرفت. از جمله مفاهيم بنياديني چون " جوهر " و " هويت " كه ضامن ثبات و وحدت مي باشند و اصول و ريشه هاي زيربنايي كه پديد آورده انسجام در اثر معماري مي باشند، مورد ترديد يا غفلت قرار گرفتند. اين نوع نگرش در مباحث مربوط به انعطاف پذيري زمينه ساز توجه صرف به تحرك و تغيير اثر بر اساس شرايط و نيازهاي كاربران و كم توجهي به پايايي و تداوم مفاهيم ماندگار وابسته به هويت گرديده است. اين پژوهش تاثير اين رويكردها را در انعطاف پذيري اثر معماري مورد آسيب شناسي قرار داده و سعي در ارائه راهكار مي نمايد. راهكارهايي كه توجه دوباره " هويت " و " جوهر " اثر معماري را مي طلبد.

Flexibility is necessary in different domains such as architecture which can be responsive to change. Many architects since the pre-modern era seek flexibility in their designs. It can be observed very good examples of flexible architecture in the design of ancient houses, theaters, squares and …. Since the modern era, along with great revolution in architectural technologies, the ideas about flexibility have been evolved in quality and quantity. It is observed variation of ideas in this regard by different architects. At the same time, depending on quantitative aspects and declining in the qualitative viewpoints toward human and life, leads to the decreasing qualitative aspects of architecture and flexibility. Two approaches of individualism and emphasizing on quantitative needs followed by paying attentions to pluralism are gradually replacing the holistic views. Such tendencies are accelerating in post-modern era. Along this, the attention toward change is increasing in contemporary time. This tendency along with attentions toward nonlinear dynamic and quantum physics in mathematics and theoretical physics and their effect on contemporary philosophy is leading to intensifying uncertainty viewpoints. This approaches are moving toward Skepticism and relativism in many fields such as architecture. As the results, fundamental concepts such as ‘identity’ and ‘substance’ that are the sponsor for durability and unity of an entity are under question. These viewpoints in flexibility discussions leads to the only attention to the change and neglecting the durability factors. This paper tries to criticize these tendencies and introducing some solutions. The solutions that needs the attentions toward ‘identity’ and ‘substance’.