ريخت شناسي منظر زيارتي شيراز با هدف تدوين راهبردهاي گردشگري شهري

Morphology of Shiraz Pilgrimage Landscape with the aim of formulating urban tourism strategies

چكيده شهر را مي توان به نوعي تبلور كالبدي "خاطرات جمعي" شهروندان در طي زمان دانست كه نتيجه آن خوانايي شهر است و زيارتگاه ها به عنوان يكي از مهم ترين مشخصه هاي شهر ايراني در دوره اسلامي، نقش مهمي در خوانايي و خاطرات مردم از شهر داشته اند. عدم توجه به نقش اين اماكن در برنامه ريزي و توسعه شهري به معني ناديده انگاشتن ظرفيت هاي بالقوه و بالفعل موجود تلقي مي شود. منظر زيارتي به عنوان يكي از اجزاء اصلي منظر شهري شيراز نيازمند تحليل كالبدي و معنايي است. تنوع اين اماكن و ماهيت متنوع آن ها در شيراز امروز نيازمند تحليلي است كه از رويكردهاي توصيفي- كالبدي فراتر رفته و نگرشي كيفي و معنايي را در پيش گيرد. روش اين پژوهش تركيبي شامل راهبرد كيفي و مورد پژوهي است. نتايج اوليه نشان مي دهند كه منظر زيارتي شيراز را مي توان در پنج دسته تقسيم بندي نمود. معيار اين تقسيم بندي ويژگي هاي مشترك معنايي هر گروه از زيارتگاه هاي شهر است كه به عنوان مهم ترين وجه ذهني آن اماكن باارزش شناخته مي شود. اين مناظر پنج گانه به ترتيب عبارت اند از منظر اول: اهل بيت، منظر دوم: اهل قبور، منظر سوم: اهل ادب و عرفان، منظر سوم: اهل زهد و انزوا و منظر چهارم: اهل رشادت و گمنامي. در نهايت راهبردهاي ارتقاي گردشگري شهري مبتني بر تحليل سوآت پايه گذاري شده و در قالب مؤلفه هاي چندگانۀ اجتماعي- فرهنگي، كالبدي- زيرساختي، آموزشي – تعليمي پيشنهاد مي شود.

The city can be regarded as a kind of crystallization of the "collective memories" of citizens over time, which results in the city's readability, and the shrines as one of the most important features of the Iranian city during the Islamic era have played an important role in the birth and memory of the people of the city. Failure to pay attention to the role of these places in urban planning and planning means to overlook the potential and actual capacities of the present. The pilgrimage landscape as one of the main components of the urban landscape of Shiraz requires a physical and semantic analysis. The diversity of these places and their diverse nature in Shiraz today requires an analysis that goes beyond descriptive-physical approaches and takes on qualitative and semantic attitudes. The method of this combined research includes a qualitative and case study strategy. The preliminary results show that the Shiraz pilgrimage landscape can be divided into five categories. The criterion for this division is the common denominator of each group of shrines in the city, which is considered to be the most important part of that valuable place. Finally, urban tourism promotion strategies are based on SWOT analysis and are proposed in the form of multiple socio-cultural, physicalinfrastructural, educational-pedagogical components.