ارزيابي تخصصي ارتباط ميراث فرهنگي و هويت مكان در محله ارگ مشهد

Professional evaluation of the relationship between cultural heritage and place identity (Case study; Arg neighbourhood of Mashhad)

چكيده عدم كارايي و نياز به تغيير در مراكز تاريخي شهرها همواره از موضوعات پيشروي طراحان و برنامه ريزان شهري بوده است. در مواجهه با اين موضوع رويكردهاي متفاوت حفاظت و نوسازي مطرح مي باشد. از سوي ديگر، امروزه تغييرات گسترده و روز به روز در بخش تاريخي شهرهاي اسلامي كه سرشار از ميراث فرهنگي مي باشند، شهروندان را با خطر انقطاع در بازيابي خود در مكان مواجه نموده است. اين موارد ضرورت توجه به هويت مكان و ميراث فرهنگي را روشن مي نمايد. اگرچه اين دو مفهوم هر يك به طور مجزا موضوع مورد مطالعه در شاخه هاي مختلف علوم محيطي بوده اند، تاكنون تاثير متقابل و پيچيده اين دو مفهوم بر يكديگر كمتر مورد بررسي قرار گرفته است. ميراث فرهنگي به دودسته ملموس و غير ملموس قابل تفكيك مي باشند. مقاله حاضر به بررسي رابطه و تاثير ميراث فرهنگي ملموس بر هويت محله ارگ در بخش تاريخي شهر مشهد مي پردازد. محله ارگ به عنوان يكي از قديمي ترين محلات شهر مشهد اگرچه از محلاتي است كه همچنان واجد بيشترين عناصر ميراثي مي باشد، اما با افت كاركردي و فيزيكي نسبت به گذشته خود نيز مواجه بوده است. به اين منظور ابتدا بر پايه بررسي ادبيات نظري مرتبط با هويت مكان و ميراث فرهنگي مدلي در خصوص ارتباط اين دو مفهوم در مكان ارائه شده و از نتيجه انطباق مدل پيشنهادي با بررسيهاي ميداني در محله ارگ گزاره هايي پيشنهاد شد كه رابطه ميراث فرهنگي و هويت را در اين محله نشان مي دهد. در مرحله بعد اين گزاره ها توسط متخصصيني كه آشنايي نسبي با محله ارگ داشتند ارزيابي گرديد. هدف از ارزيابي معرفي اولويت هاي راهبردي در راستاي حفظ انسجام هويتي به واسطه ميراث فرهنگي در اين محله مي باشد. در اين مقاله از روش پژوهش كيفي با رويكرد قالب توصيفي تحليلي و شيوه هاي مطالعه كتابخانه اي و مطالعه ميداني در - محله ارگ بهره برده شده است. نتايج پژوهش ضرورت رويكرد بين رشته اي در موضوع درك پويايي هاي مكان و حفظ هويت مكان را روشن مي سازد. به علاوه نتايج نشان مي دهد مطالعه ادراكي زمينه در تشخيص عناصر ميراثي يك محيط در حفظ هويت يك مكان تاثير بسزايي دارد، زيرا فرايند ادراكي رد و تكميل در هويت مشابه مفهوم لنز " انسجام يا ارتباط " در ادارك ميراث فرهنگي مي باشد.

On one hand, inefficiency and the need for change in the historical city centers have always been the subject urban designers and planners faced with. On the other hand, todays widespread and day-to-day changes in the historical part of the Islamic cities in which most of cultural heritage are placed, have endangered citizens with the treat of no retrieval of themselves in the places. This reveals the urgent need for considering the place identity and cultural heritage. Although these two concepts have been separately studied in various branches of environmental science so far, their interactive and complex effects have been less considered. The cultural heritage is classified under two major categories of tangible and intangible heritage. The present aims to paper explain the impact of tangible cultural heritage on the identity of the Arg neighborhood in the historical part of Mashhad. However, the Arg Neighborhood is one of the neighborhoods that still has lots of heritage elements, but also faced with a functional and physical decline in comparison to its past. Regard to these points, firstly based on the theoretical literature review on place identity and cultural heritage, a model has been proposed on the relationship between these two concepts. Secondly, as a result of comparison of the proposed model and results of the field study, several propositions were extracted for the relationship between cultural heritage and identity in this neighborhood. Then, these propositions were evaluated by experts who had were familiar with this site. The purpose of this evaluation is to introduce strategic priorities in order to maintain identity cohesion through cultural heritage in the Arg neighborhood. In this paper, a qualitative research method has been applied with descriptive-analytical approach, while theoretical study and field study were the methods. The results of the study clarify the necessity of an interdisciplinary approach for understanding the dynamics of the place and preserving the identity of the place. Additionally, the results show that the perceptive study of the context in identifying the heritage of a place is significant in preserving the identity of a place, as the perceptual process of "contradicting and completing" in the identity is similar to the concept of lens of "insideness" in the cultural heritage perception.