پياده سازي ماتريس هاي همجواري در سيستم اطلاعات مكاني به منظور تعيين و يا تغيير كاربري هاي شهري

يكي از مخرج مشتركهاي اساسي اكثر طرحهاي توسعه كالبدي- فضايي بافتهاي شهري برنامه هاي مداخله جزئي و ساختاري در اراضي شهري است مهمترين شاخصهاي مورد نظر در اين تغييرات شامل اصلاح شبكه گذر گاهي ، تغيير ضوابط ساخت و سازاين . تغيير كاربري اراضي و يا نوع استفاده از زمين است .در مكان يابي كاربري هاي جديد شهري به ويژه خدمات عمومي مولفه هايي چون شعاع عملكردي ،دسترسي مناسب ، ابعاد تفكيكي ،سازگاري كاربري ، تناسب مكاني ،مركزيت هندسي و ..... مي يابد كه تعيين سازگاري و يا ناسازگاري كاربري هاي شهري از اساسي ترين و پيچييده ترين مولفه هاي تعيين امكانات و فرصتهاي مداخله است .(Pettit, Pullar and Stimson 2001, اين شاخص از مفهومي به نام "همسايگي " منتج مي گردد كه تعيين آن محتاج مقايسات ماتريسي و زوجي است. بديهي است كه هر چه تعداد واحدهاي ساختماني مورد نطر افزايش يابد حجم معادلات و مقايسات را افزايش مي دهد از اين رو نيازمند ابزارها و تكنولوژي هاي جديدي است كه اين محاسبات را هوشمند و دقيق انجام دهد و نتايج بكار گيري ابزاري قوي به نام سيستم اطلاعات مكاني (GIS) نشان دهنده يافتن مسير هاي تازه جهت افزايش كاربردهاي (GIS )است. اين مقاله تاثير انوع ماتريسهاي همجواري را در برنامه ريزي كاربري اراضي بررسي مي كند. ماتريس هاي همجواري تكنيكي براي حمايت از تصميم گيري چند معياره است كه مي تواند در زمينه مساله يابي و نيز ارزيابي سناريوهاي مختلف مورد استفاده قرار گيرد. نمونه موردي مورد استفاده در اين مطالعه منطقه خاك سفيد واقع در شرق تهران م يباشد. اين منطقه پس از تخريب محله اي معروف به جزيره در سال 1380 كه محل بسياري از ناهنجاري هاي اجتماعي بود به سرعت در حال رشد از لحاظ كيفي و كالبدي است. به همين دليل نياز به يك برنامه كاربري زمين براي هدايت انواع رقابت انواع كاربري ها براي نفوذ به اين محله ضروري به نظر مي رسد. ماتريس هاي همجواري به كار رفته براي ارزيابي انواع فعاليتهاي موجود دراين محله توسط مدلي مبتني بر سيستم اطلاعات جغرافيايي و ارزيابي دودويي همسايگي ها محاسبه شده است. مدل اين امكان را به ما مي دهد كه فعاليت ها ناسازگار (بر اساس هدف تعيين شده براي توسعه محله) را كه مانع توسعه منطقه م يباشد، مشخص كنيم تا در برنامه كاربري زمين آن ها را محدود نماييم.