بررسي و تحليل درونمايه و مضامين اندرزي دوبيتي هاي باباطاهر همداني

باباطاهر (تولد 390- 400 هجري) از عرفاي بزرگ منطقة جبال و شهر همدان بوده است كه اكثر مضامين و درونمايه دوبيتي او را اندرزهاي اخلاقي تشكيل مي دهد. به نظر مي رسد كه بيشترين توجه او به اخلاق اجتماعي بوده است. باباطاهر عاشق انسان بودن است. در كلامش بارها از رفتار و اخلاق خوب سخن مي گويد. او انسانها را به ارزش نهادن به زندگي سفارش مي كند؛ زندگي اي كه در آن كمال و طي كردن درجات انسان بودن، حرف نخست را بزند. در دوبيتي هاي باباطاهر، مكررا بسخناني ديده مي شود كه شامل پندها و اندرزهاي وي به آدمي است. باباطاهر در تبيين كرامت و شرافت انسان كامل، موقعيت انسان را در ميان موجودات مورد بررسي قرار مي دهد و به اين نتيجه مي رسد كه مقام مسجودي آدم كه استعدادي براي همه فرزندان اوست، به اعتبار معرفتي است كه از باب اخلاق حسنه كسب كرد. شايد بتوان گفت كه بهترين و گزيده ترين انديشه اخلاقي در باب انسان كامل در جاي جاي ابيات او مطرح شده است. هم چنين در دوبيتي او تأكيد شده است كه مقصود و خلاصه از جملگي آفرينش، وجود انسان كامل و ترك دينا و مافيهاست. هدف مقاله حاضر، بررسي و تحليل كلمات و عبارات اندرزي اشعار باباطاهر است. در اندرزنامه هاي باباطاهر جنبه هاي مثبت كلام، به علت تشويق به نيكي، نمود بيشتري مي يابد و دلايل موجود در اندرزهاي وي از جمله دلايل اقناعي است.