تحليل دوبيتي هاي باباطاهر با رويكرد قاعده كاهي گونة جغرافيايي

هدف مقالة حاضر، بررسي دوبيتي هاي شاعر دوبيتي سراي ايران، باباطاهر عريان با تكيه بر تاثير قاعده كاهي گونة جغرافيايي به مثابة يكي از عناصر زبان شناسي است كه سبب برجستگي كلام مي شود. قاعده كاهي گونة جغرافيايي به عنوان يك هنر سازه، در دوبيتي هاي باباطاهر، منتهي به تفرّد سبكي شده و اين شاعر از اين هنر سازه، به عنوان يكي از عناصر مهم برجستگي كلام خود استفاده كرده است. شاعر اين هنر سازه را در سطح اسم، ضمير، فعل، حرف و حتي جمله در دوبيتي هاي خود به كار گرفته است و با اين تكنيك بر لطف كلام خود افزوده و شنيدن آن را چه براي مخاطب امروزي و چه مخاطب گذشته دلنشين كرده است. بيشترين كاربرد اين هنر سازه در واژه هاي اسمي موجود در دوبيتي هاست؛ مانند استفاده از تلفظ لهجه اي برخي اسامي يا تغيير در سطح واجي كلمات و تغيير تلفظ كلمه و يا برساختن واژه اي جديد. در سطح ضمير، شاعر گاه از گونة محلي ضماير، به جاي ضماير زبان خودكار استفاده نموده است. در سطح فعل، شاعر بيشتر تلفظ محلي افعال را به كار گرفته يا براي توازن بيت، فعل را به صورت مخفف آورده. در سطح حروف، كمترين تغيير را داريم و در سطح جمله، گاه ساختار نحوي جمله را تغيير داده و بيشتر از جمله هايي مثلي در دوبيتي خود استفاده نموده است. در پژوهش حاضر، استخراج و تحليل مطالب به شكل كتابخانه اي و شيوة بررسي مطالب، تحليلي و توصيفي است و نمونه ها از ميان دوبيتي هاي باباطاهر برگزيده شده اند.