هاي باباطاهر همداني عرفانيات در دوبيتي (با تأكيد بر عشق الهي، زهد و وحدت عرفاني)

باباطاهر همداني يكي از مهمترين عرفاي قرن چهارم و پنجم هجري قمري است كه قرنها زندگي و هويتش در هاله اي از ابهام بوده است. با اين وجود آنچه از كتابهاي تاريخي بر مي آيد، نشان از آن دارد كه چنان شوريدگي و جذبه اي در حالات عرفاني او بوده كه او را از عقلاي مجانين دانسته اند. يكي از مهمترين آثار بر جاي مانده از او، مجموعه اي از ابياتي در قالب دوبيتي با لهجة لري يا فهلوي است. اين اثر گرانقدر مي تواند دريچه اي به افكار بلند باباطاهر باشد. در اين پژوهش به روش توصيفي-تحليلي به تبيين اصلي ترين ديدگاه هاي عرفاني موجود در دوبيتي هاي مشهور باباطاهر پرداخته شده است. با جستجو و تأمل در اين ابيات مي توان دريافت كه عرفان باباطاهر در اشعار وي حول محور مهمترين مباني عرفان و تصوّف تا عصر خويش بوده است. عشق، اصلي ترين بحث اشعار باباطاهر بوده و محور اصلي عرفان او محسوب مي شود. علاوه بر اين مفاهيم ديگري چون زهد و رندي از مسايل محوري در دوبيتي هاي اوست. در اين ابيات مشاهده مي شود كه رندي او، وي را به قلندران نزديك ساخته و به علاوه حاكي از مقام والاي او در زهد و عرفان است كه نهايتاً بابا را به انساني كامل مبّدل ساخته است. از اين رو، در بسياري مواقع ابيات از زبان انساني كامل و در وصف حالات وي نقل مي شود. علاوه بر اين، عشق و حبّ الهي در اين ابيات بيانگر نوعي وحدت است كه گاهي از اشكال اوليه از وحدت وجود محسوب مي شود.