هم آيي واژگاني و دستوري در دوبيتي هاي باباطاهر

هم آيي يا انسجام، مجموعه پيوندها و روابطي است كه در سه سطح دستوري، واژگاني و آوايي، ميان اجزاء سازندة متن برقرار مي شود. هم آيي متضمّن معنا و پيامي خاص است و با تحليل سطوح آن تشريح برخي از عناصر متن به كمك عناصر ديگر امكان پذير مي گردد. اين پيوندها و روابط، متن را از جملاتي گسيخته كه تصادفي در كنار هم قرار گرفته اند متمايز و آن را به كليّتي يكپارچه و منسجم تبديل مي كند. هاليدي و رقيه حسن هستند كه به پنج گونه از رابطه هاي هم آيي اشاره مي كنند و معتقدند كه هر متن براي اينكه انسجام دروني يا پيوند داشته باشد بايد از شرايط تحقق اين گونه ها برخوردار گردد. از اين ميان ارجاع، حذف و جايگزيني در سطح دستوري، تكرار و با هم آيي در سطح واژگاني و پيوندهاي زماني، سببي، تقابلي و اضافي در سطح معنايي از مؤلفه هايي هستند كه منجر به انسجام متن مي گردند. جستار حاضر به تحليل زبان باباطاهر در دوبيتي هاي او و بر اساس شاخص هاي هم آيي در دو گروه واژگاني و دستوري خواهد پرداخت و آنها را به عنوان نمونه هايي برجسته از فهلويات و گويش ايراني ميانه واكاوي خواهد كرد. حاصل آن كه با تحليل بخش دستوري ابيات و مشاهدة درصد فراواني ارجاع درون متني و ارجاع به ماقبل كه به ترتيب در بخش ارجاع و جايگزيني 2681 و 1971 گونه را به خود اختصاص داده است اين فرضيه تقويت مي گردد كه عمدترين افكار شاعر بر محور انزوا و گذشته نگري بوده است. بيشترين بسامد در هم آيي واژگان متعلّق به شگرد تكرار به ويژه در بخش تكرار عين واژه با 3640 مورد است كه مهمترين ماحاصل استنتاج مذكور آشنايي خوانندگان با دغدغه ها و مفاهيم ثابت ذهني باباطاهر به عنوان شخصيّتي وارسته و عارف مسلك است.