از عرفان باباطاهر همداني تا عرفان عبدالقادر گيلاني

ادبيّات عرفاني طيف وسيعي از آثار منظوم و منثور را به خود اختصاص داده است و شاعران در اين حوزه بهره هاي وافري از مضامين عرفاني برده اند. در سروده هاي شاعران عارف مسلك شاهد موضوعات عرفاني مختلفي هستيم كه در ميان شاعران عربي و فارسي سرا مشترك است. عبدالقادر گيلاني و باباطاهر همداني دو شاعري هستند كه در اين نوشتار جهان بيني عرفاني آنها مورد تحليل و بررسي قرار گرفته است. عبدالقادر گيلاني يكي از عارفان مشهور بود كه داراي طريقت و مشرب خاصي در عرفان است و در مقابل باباطاهر عريان همداني شاعر عاميانه سرايي است كه داراي مشي عرفاني بوده است و در لابه لاي دوبيتي هايش گاه به موضوعات عرفاني اشاره نموده است. اين نوشتار مي كوشد به شيوة توصيفي- تحليلي مضامين عرفاني مشترك دو شاعر را بررسي نموده و هم گونيها و ناهمگوني هاي جهان بيني عرفاني آن دو را بررسي نمايد. مضاميني از قبيل كشف و شهود، مراتب سلوك عرفاني، نقش پير و مرشد در طي طريق از جمله مضامين مشترك مورد توجه دو شاعر است. از جمله تفاوتهاي دو شاعر اختلاف در شيوة بيان است؛ بدين معنا كه باباطاهر همواره به ساده گويي اهتمام ورزيده حال آنكه گيلاني بيشتر به پيچيده گويي و رمزپردازي هاي عرفاني روي آورده است.