بررسي عوامل مؤثر بر گرايش كشاورزان براي مشاركت در مديريت شبكه ي آبياري سد علويان

Investigating factors affecting farmers' participation in management of irrigation network of Alavian Dam

ناديده انگاشته شدن جايگاه مشاركت كشاورزان در مديريت شبكه ي آبياري، موجب عدم كارايي مديريت و هدر رفت نيروهاي بالقوه ي مردمي در اين امر مي شود. هدف از اين مطالعه، بررسي عوامل مؤثر بر گرايش كشاورزان براي مشاركت در مديريت شبكه ي آبياري سد علويان و روش تحقيق توصيفي - همبستگي و علي - ارتباطي بوده است و براي جمع آوري اطلاعات از روش پيمايشي بهره برده شده است. با استفاده از روش نمونه گيري طبقه اي تعداد 393 نفر از 9510 كشاورزان به عنوان نمونه هاي آماري انتخاب و همه ي كارشناسان سرشماري گرديدند. نتايج به دست آمده نشان دادند كه ميانگين هاي رتبه اي پاسخ هاي كشاورزان روستاهاي مختلف، كشاورزان داراي شغل جانبي، نوع توليد متفاوت و كشاورزان با شكلهاي متفاوت پراكندگي زمين، از لحاظ متغير وابسته ميزان تمايل به مشاركت در مديريت شبكه آبياري اختلاف معني داري دارند. همچنين بين ميزان تحصيلات كشاورزان، ميزان رضايت از در آمد، موقعيت اجتماعي، توانايي پيش بيني نتايج مشاركت، سابقه ي كشاورزي، درك منافع مشاركت، وسعت زمين، با متغير وابسته، همبستگي هاي معني داري ديده شد و مشخص گرديد كه با افزايش درآمد و تحصيلات، همچنين دارندگان شغل جانبي، كشاورزان زارع و كشاورزان با زمينهاي پيوسته، تمايل دارند كه هزينه ي اين فعاليت ها را به صورت نقدي بپردازند. تحليل رگرسيوني نيز نشان داد كه 56/2 درصد از تغييرات متغير وابسته، توسط پنج متغير ميزان رضايت از در آمد، سابقه ي كشاورزي و فاصله ي زمين تا شبكه ي اصلي، توانايي پيش بيني نتايج و داشتن يا نداشتن شغل جانبي، تبيين مي گردند. در نهايت عامل چند شغلي بودن اكثر افراد براي امرار معاش بعنوان مهمترين مانع اقتصادي و وجود احساس حقارت و خود كم بيني بين مردم بعنوان مهمترين مانع اجتماعي مشاركت مردم منطقه، و ساده نبودن ساخت اقتصادي جامعه به عنوان شاخص اقتصادي و تنها زمينه ي مشاركت كشاورزان در مديريت آبياري، شناخته شدند. هيچ زمينه ي اجتماعي مشاركت در اين جامعه مشاهده نگرديد.

Lack of consideration of farmers' participation in the management of irrigation network of Alavian dam caused inefficiency of management and waste of potential labor forces. The purpose of this study was to investigate factors affecting farmers' participation in management of irrigation network of Alavian Dam. The research method has been descriptive-correlation and causal-comparative. To collect data, a survey method was used. Using stratified sampling method, 363 individuals were selected out of 9510 beneficiaries as well as all 18 experts employed directly in the operation of this network. Results show that farmers lived in different villages, farmers with subsidiary jobs, farmers with different types of products and different forms of land fragmentation have significant differences on desired level of participation in the management of irrigation. There were significant relationships between variables of education level of farmers, the income satisfaction, social status, ability to predict results of participation, agricultural experience, perceived benefits of participation, land area, and the dependent variable. It is also determined that the subsidiary job holders and farmers with associated land, tend to pay fee of these activities in cash whenever an increase in income and education was happened. Regression analysis shows that 56.2% of the dependent variable changes explained by five variables: income satisfaction, farming background, distance from farming land to the main network, ability to predict results, and having subsidiary job. Finally, having subsidiary job owned by most farmers identified as the most important economic barrier and farmers' poor selfconfidence identified as the most important barriers of social participation. The existence of a complex economic structure of society was identified as economic indicator. No basis for social participation was observed in this community.