بررسي ميزان توجه به مهارتهاي آموزشي - ارتباطي عالي كشاورزي: مورد دانشگاه شيراز

Investigation of status of educational/communication skills in higher agricultural education: A case of Shiraz University

يكي از مهمترين مشاغلي كه فارغ التحصيلان كشاورزي مي توانند در آينده شغلي خود در آنها فعاليت كنند، فعاليتهاي آموزشي نظير تدريس در دبيرستانهاي كشاورزي يا ترويجي از قبيل آموزش كشاورزان /بهره برداران بخش كشاورزي است. اگر يك فارغ التحصيل آموزش عالي كشاورزي از دانش فني مناسبي برخوردار بوده ولي نحوه انتقال موثر و مفيد آن به مخاطبان را نداند، در كار خود موفق نخواهد بود. لذا، آشنايي متخصصان كشاورزي با مهارتهاي آموزشي و ارتباطي اهميت بسياري دارد. بنابراين، بررسي ميزان توجه به پرورش مهارتهاي آموزشي - ارتباطي در آموزش عالي كشاورزي، بعنوان هدف اصلي مقاله حاضر در نظر گرفته شد. در اين پژوهش، از روش پيمايش و تكنيك پرسشنامه استفاده شد. از بين دانشجويان سه نيمسال آخر 10 رشته هاي كارشناسي كشاورزي دانشگاه شيراز، 350 نفر با استفاده از روش نمونه گيري تصادفي طبقه بندي شده به عنوان نمونه آماري انتخاب شدند. نتايج اين مطالعه حاكي از آن است كه: بطور كلي، تجربه دانشجويان از كار تدريس و آموزش بسيار محدود بوده و غالبا شامل تدريس غير رسمي دروس دبيرستان براي دوستان و آشنايان بوده است؛ از نظر پاسخگويان، آشنايي با جنبه هاي كاربردي رشته تحصيلي و مهارتهاي ارتباطي نسبت به مباني نظري اهميت بيشتري دارد، اما در آموزش عالي كشاورزي، بيشتر به آموزشهاي نظري توجه شده است؛ در زمينه آشنايي با مفاهيمي نظير “آموزش غير رسمي و بزرگسالان، مهارتهاي مختلف ارتباطي - آموزشي” و “فنون تدريس نمرات پاسخگويان غالبا در حد ضعيف بوده است. البته، ميانگين ميزان آشنايي دانشجويان رشته ترويج و آموزش كشاورزي با اين مفاهيم، بيشتر از ديگر رشته ها و دانشجويان رشته صنايع غذايي كمتر از بقيه رشته ها بوده، به نحوي كه تفاوت ميانگين اين دو رشته با ديگر رشته ها به لحاظ آماري معني دار است. بيشتر بودن ميانگين فوق الذكر براي دانشجويان رشته ترويج و آموزش كشاورزي، شايد به اين دليل است كه در برنامه تحصيلي اين رشته دوره هاي مربوط به روشها و فنون ارتباطي - آموزشي وجود دارند. همچنين، پايين بودن نمرات دانشجويان رشته صنايع غذايي در اين زمينه نيز احتمالا به اين دليل است كه اين دانشجويان نوع تخصص خود را جدا از كشاورزي و روستا مي دانند و پس از فراغت از تحصيل، عمدتا به دنبال اشتغال در محيط هاي غير كشاورزي از قبيل كارخانه هاي صنايع غذايي مي باشند. يافته هاي فوق از يك طرف و اهميت مهارتهاي ارتباطي - آموزشي از طرف ديگر، نشان مي دهند كه ضروري است تا در برنامه درسي مقطع كارشناسي رشته هاي مختلف كشاورزي، تجديد نظر صورت گرفته و دوره هايي نظير "روانشناسي پرورشي"، "روشهاي آموزش كشاورزي"، "آموزش بزرگسالان"، و به طور كلي، دوره هاي مربوط به پرورش مهارتهاي آموزشي - ارتباطي گنجانده شوند.

technologies, play major role in this process. However, there is one more important aspect that a senior agricultural student or graduate, can do his/her job successfully when he/she has educational/ communication skills besides technical competencies. Thus, investigation of these skills and competencies is regarded as the main objective of this research. Among senior students of 10 agricultural disciplines of Shiraz University, 350 were selected as research sample by using stratified random sampling method. Furthermore, survey research method and questionnaire technique were used in this study. The results of this study show that respondents' experiences in education and learning are really limited. Niether the agricultural education curricula nor the respondents signify the educational/ communication skills. With regard to respondents' opinion, the importance of theoretical, practical and communicative skills in agricultural education increases gradually, while college courses stresses on less important thing that is theoretical bases. The statistical means for respondents' awareness of certain concepts such as "non-formal/ adult education", "educational/ communication skills" and "instructional techniques" were from "medium to low" ranges. In "Agricultural Extension and Education", respondents gain maximum and "food science students" gain minimum scores, while the difference between their scores and other respondents' scores is statistically significant. The results of this study show that it is necessary to pay more attention to courses such as "agricultural extension and education", "instructional techniques", "communication skills", "educational psychology" or other related courses in the curricula of higher agricultural education system especially in B.Sc. level.