نانو ذرات بعنوان منبع جدید آلودگی های در حال ظهور و زیست سنجی آنها توسط مدل زیستی Dunaliella salina

نانو تكنولوژی یكی ازشاخه های علوم است كه در حال رشد سریع می باشد. از آنجاییكه صنعت تولید نانو ذرات و استفاده از آن روز به روز در حال گسترش است، نگرانی در رابطه با اثرات زیست محیطی آنها نیز سبب گردیده تا محققین تحقیقات گسترده ای را در زمینه اثرات نانو ذرات بر سیستم های زیستی طراحی و اجرا نمایند. نانو سمیت شناسی به عنوان یك زیرشاخه از نانو تكنولوژی در حال شكل گیری است كه به مطالعه برهم كنش نانومواد با موجودات زنده می پردازد. بسیاری از خصوصیات فیزیكوشیمیایی نانو مواد مانند اندازه (size)، تراكم (aggregation)، حلالیت (dissolution)، پوشش (coating) و خصوصیات سطحی (surface properties) می تواند سمیت نانومواد را تحت تاثیر قرار دهند. در پژوهش حاضر اثر حلالیت، تراكم، پوشش و همچنین اثرات سایه (shading effect) نانوذره سولفید سرب (PbS NPs) بر مدل زیستی D. salina مورد بررسی قرار گرفت. میزان Pb2+ توسط Inductively Coupled Plasma-Atomic Emission Spectroscopy (ICP-AES) اندازه گیری گردید. تراكم نانوذرات توسط Dynamic Light Scattering (DLS) بررسی گردید. وجود پوشش صمغ عربی (gum Arabic) توسط Fourier transform infrared (FTIR) spectroscopy مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. اثر سایه با استفاده از زغال فعال شده (activated charcoal) مورد مطالعه قرار گرفت. جهت بررسی تنش اكسیداتیو، درجه پراكسیداسیون لیپید های غشا مشخص گردید. پوشش نانوذرات توسط صمغ عربی، سمیت PbS NPs را كاهش داد. تراكم نانوذرات با جلبك نیز سبب كاهش رشد سلول گردید، زیرا تبادل مواد با محیط را دچار اشكال می نمود كه نتیجه آن كاهش رشد است. ضریب حلالیت PbS كم بوده و Pb2+ در غلظت 100 میكرومولار اثری بر رشد سلول نداشت. در نتیجه می توان پیشنهاد كرد كه حلالیت نانوذره سولفید سرب مكانیسمی برای كاهش رشد نمی باشد. Shading در شرایط بكار گرفته شده در این آزمایش اثری بر رشد جلبك اعمال ننمود. افزایش پراكسیداسیون لیپید های غشا نشان داد كه تنش اكسیداتیو توسط نانوذره سولفید سرب اعمال گردیده است كه میزان اكسایش در حضور پوشش صمغ عربی كمتر بوده است. بنابراین نتایج نشان می دهد كه دو مكانیسم تراكم و تنش اكسیداتیو از جمله عوامل كاهش رشد در جلبك بوده است. با توجه به گزارشات محققین دیگر در زمینه نانومواد، لازم است قوانین مدون در رابطه با تولید ، مصرف و تخلیه (discharge) نانوذرات طراحی و ابلاغ گردیده تا اثرات آنها بر اكوسیستم ها و موجودات زنده تحت كنترل قرار گیرد.