كارایی قارچ اندوفایت Piriformospora indica در گیاه پالایی خاك‌های آلوده به روی توسط دو گونه گیاه خاكشیر

مسئله آلودگی محیط‌زیست با فلزات سمی از زمان انقلاب صنعتی تحول چشمگیری یافته و امروزه یكی از مسائل مهم در جوامع بشری است روش های كنونی حذف آلاینده ها از خاك بسیار پرهزینه و زمان بر است؛ و اثرات جانبی بسیار دارند. در سال های اخیر روش های آلودگی زدایی به ویژه گیاه پالایی مورد توجه قرار گرفته است. یكی از جدیدترین راهكارهای پیشنهادشده برای افزایش كارایی گیاه پالایی استفاده از روابط همزیستی میكروارگانیسم های مفید خاك زی با گیاهان است. قارچ اندوفایت Pirimospora indica دارای خاصیت شدید تحریك‌كنندگی رشد گیاه و افزایش مقاومت آن به تنش های محیطی از جمله شوری، خشكی، بیماری و آلودگی خاك می باشد. در این پژوهش توان قارچ اندوفایت P. indica در افزایش جذب روی توسط دو گونه گیاه خاكشیر بررسی شد. بدین منظور، آزمایش گلخانه ای در قالب طرح كاملاً تصادفی در آرایش فاكتوریل با سه تكرار در بستر شن و پرلیت در دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت. فاكتور های آزمایشی شامل دو گیاه خاكشیر شیرین و خاكشیر تلخ،2 سطح قارچ P. Indica (تلقیح و عدم تلقیح)، 3 سطح از فلزات روی (0،50 و 150 میلی گرم در كیلوگرم) بودند.نتایج به دست آمده نشان داد كه قارچ P. indica زیست توده قسمت هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده هم در شرایط طبیعی و هم در شرایط آلودگی خاك نسبت به گیاهان تلقیح نشده را افزایش می دهد؛ به طوری كه میانگین وزن خشك اندام هوایی گیاهان خاكشیر شیرین تلقیح شده در تیمار روی در مقایسه با گیاهان شاهد 46 درصد افزایش داشت كه این افزایش در گیاه خاكشیر تلخ به ترتیب برابر با 23 درصد بود. همچنین نتایج حاصل از برهم‌كنش قارچ و اعمال تیمار نشان داد در اكثر موارد در اندام هوایی و ریشه گیاهان تلقیح شده با قارچ مقدار بیشتری از Zn را در خود انباشت كردند. فاكتور تجمع زیستی در خاكشیر شیرین برابر با 47/1 و در گیاه خاكشیر تلخ 22/1 برابر گیاهان بدون اندوفایت بود. وجود قارچ اندوفایت در گیاهان خاكشیر شیرین و خاكشیر تلخ باعث افزایش كارایی استخراج گیاهی از طریق افزایش زیست توده بیشتر، افزایش جذب عناصر در بافت ها و نیز افزایش تحمل گیاه به تنش این فلزات گردید. به طور كلی با توجه به فاكتورهای مورد مطالعه گیاهان خاكشیر شیرین و تلخ برای پاك‌سازی مناطق آلوده به روی می‌توانند موثر باشند.