جايگاه امنيت (احساس امنيت) در رابطه دولت و ملت

«دولت» به «يك دستگاه سياسي كه بر قلمرو ارضي معيني حاكميت دارد و اقتدارش به وسيله قانون و توانايي كاربرد زور پشتيباني مي‌شود» تعريف شده است (شايان مهر، 1377: 267). در اين تعريف، دولت متضمن سه عنصر «حكومت»، «مردم» و «سرزمين» است. يعني لازمه وجود دولت، مردم و سرزمين است. در تعريف ديگري براي تحقق دولت تركيب چهار عنصر: مردم، سرزمين، حكومت و استقلال ضروري دارد (جوليوس گولد و همكار، 1376: 422). و بالاخره دولت را نهادي سياسي – حقوقي تعريف مي‌كنند كه در رأس هرم قدرت در يك كشور جاي مي‌گيرد و از حاكميت برخوردار است. يعني حائز قدرت قانوني به منظور اضمحلال بي‌نظمي و يا مقاومت است (ساروخاني، 1375: 839). البته در اين كه قدرت چگونه بدست آمده باشد، حائز يا واجد مشروعيت باشد نيز ديدگاه‌هاي مختلفي مطرح شده است كه، ضرورتي براي ورود به آنها نيست. بايد خاطرنشان كرد كه بعضاً، حكومت را معادل دولت به كار مي‌گيرند كه البته اين دو تفاوت‌هايي دارد كه بايد به آنها توجه كرد. به عنوان مثال از منظر ژان ژاك روسو، حكومت هيأتي است واسط كه در جهت استقرار وسيله ارتباط بين حاكم و تبعه او برقرار شده و مسئول بقيه قوانين و تأمين آزادي سياسي و مدني است (همان: 320). اين نمونه‌ها به روشني نشان مي‌دهد كه دولت و مردم (ملت) دو عنصر لازم و ملزوم يكديگر بوده و دولتي كه مشروعيت خود را از مردمش گرفته باشد داراي مقبوليت خواهد بود و بر همين اساس چگونگي ارتباط بين دولت و مردم و راههاي ارتقاءآن يكي از مباحث مهمي است كه مضوع همايش حاضر است. در اين بين «امنيت» يكي از عناصر مهمي است كه در رابطه بين دولت و ملت جايگاه ويژه‌اي دارد و بعضاً گفته مي‌شود كه يكي از اصلي‌ترين وظايف دولت، تأمين امنيت براي شهروندان خودش مي‌باشد كه لازمه آن توجه به اموري است كه در مقاله حاضر به برخي از آنها پرداخته‌ايم. امنيتي كه «احساس امنيت» را در مردم ارتقاء دهد بدون اينكه فضاي زندگي آنها را امنيتي كند. امنيتي كه به قول صاحب نظران و كارشناسان «توسعه»، آن را بايد در فرايند توسعه و تحقق شاخص‌هاي مربوط به آن جستجو كرد نه در اسلحه. در مقاله حاضر ضمن بيان مسئله و طرح سؤالات مورد نظر، مفهوم امنيت و ابعاد آنرا به اختصار بررسي خواهيم كرد و ضمن مرور كوتاهي بر مباني نظري و پيشينه موضوع،‌ امنيت و احساس امنيت را از منظر اسلام و مباني حقوقي تبيين كرده و نهايتاً با بهره‌گيري از اسناد و منابع معتبر، به تحليل رابطه دولت و ملت از منظر امنيت و احساس امنيت خواهيم پرداخت .