بحران محيط زيست چالش پيشاروي دولت ـ ملت ها (تحليل تحول دال محيط زيست در فضاي عمومي جامعه ي ايران)

محيط زيست به مثابه مؤلفه اي اساسي در تشكيل و تداوم جامعه همواره مرجعي اساسي در مفهوم پردازي هاي علوم اجتماعي و معناسازي هاي گفتماني بوده است. يكي از مهمترين مفاهيمي كه محيط زيست در تعيين قلمرو، هويت و تحولات آن نقش آفريني مي كند، مفهوم «دولت ـ ملت» است. محيط زيست مؤلفه اي اساسي در تأسيس دولت ـ ملت است و آينده و سرنوشت آن به گونه اي تنگاتنگ و اجتناب ناپذير با آينده و سرنوشت محيط زيست گره خورده است. در اين اثنا، يكي از مهمترين مسائلي كه آينده محيط زيست و به تبع آينده ي دولت ـ ملت ها را تهديد مي كند روند روبه رشد تخريب و آلودگي منابع زيست محيطي در سطوح مختلف است. تداوم اين مسأله و عدم چاره جويي و اقدام مقتضي در قبال آن موجب گرديده است كه اين مسأله به عنوان «بحران محيط زيست» طرح و بعضاً به صورت خواسته اي سياسي در قالب جنبش اجتماعي مطالبه گردد. تداوم اين مسأله، به ويژه در كشوري نظير ايران، كه دولت عهده دار كارويژه هايي عمده است، برخوردار از پتانسيل سياسي گسترده اي است. لذا توجه به اين مسأله و نوع مواجه با آن تأثير بسزايي بر سرنوشت و آينده روابط دولت و ملت خواهد داشت. با اين حال، هرگونه واكنشي در قبال اين مسأله پيش از هر چيز مستلزم شناخت و اِشراف به ابعاد و زواياي پيدا و پنهان آن است. در اين رابطه، در اين نوشتار به منظور شناخت ابعاد و تحولات معنايي بحران محيط زيست در فضاي عمومي جامعه سه روزنامه پرتيراژ و پرمخاطب كشور ـ كيهان، ايران و مردمسالاري ـ با محوريت دال محيط زيست در بازه زماني سال هاي 1388 تا 1394 با استفاده از روش تحليل محتوا، تحليل و نتايج حاصل از آن ارائه گرديده است. نتايج اوليه ي اين مطالعه حاكي از اين است كه دال محيط زيست در فاصله زماني مورد مطالعه بتدريج از حوزه تخصصي خود خارج گرديده و به مثابه دالي سياسي و اجتماعي در فضاي عمومي جامعه طرح و مطالبه مي گردد.