دولت، ايدئولوژي و زنان: يك مدل پيشنهادي

اگرچه زنان در جريان پيروزي انقلاب اسلامي ايران نقش مهمي داشتند اما خود، تبديل به يكي از نقاط كشمكش بر سر تصاحب قدرت سياسي شدند. در فضاي سياسي ايران پس از انقلاب، برساخت و بازنمايي سوژه زنانه اي كه متناسب با اهداف و اقتضائات نظام سياسي باشد همواره از مهم ترين اولويت-هاي جمهوري اسلامي بوده و يكي از راه هايي كه جمهوري اسلامي به مدد آن، تمايز خود نسبت به ساير نظام هاي سياسي را نشان داده، موضع گيري در قبال مسايل زنان بوده است. مسئله زنان در سال هاي اخير همواره يكي از امور مناقشه برانگيز در امور سياسي بوده و برخي از عمده ترين صف آرايي ها و صف بندي-هاي سياسي بين به اصطلاح سنت گرايان و متجددين بر مسئله زنان متمركز بوده است. به عبارت ديگر جنسيت در جمهوري اسلامي همواره محل مناقشه بوده و دولت ها از آن به عنوان يكي از ابزارهاي توليد و بازتوليد انسجام و يكپارچگي سياسي خود بهره گرفته اند. اين مقاله با استفاده از چارچوب نظري روانكاوي در پي ارائه مدلي پيشنهادي به اين پرسش است كه چرا جنسيت و كنترل آن براي جمهوري اسلامي واجد چنين اهميت بالايي است، اين سوژه زنانه چه ويژگي ها و مختصاتي دارد و در طول سال هاي پس از انقلاب اسلامي چه تغييراتي را از سر گذرانده است. يافته-هاي تحقيق نشان مي دهد كه ايدئولوژي انقلابي بنا به ضرورت هاي تاريخي و سياسي با الگوي خاصي از نظارت بر تن زنانه پيوند يافته است. اين پيوند محصول محدوديت هايي است كه ايدئولوژي در تحقق آرمان هاي خود با آن روبروست و باعث شده تا مسئله زنان، مسئله حجاب و الگوي رفتاري زنان در عرصه عمومي، به يكي از مسائل بنيادين و ريشه اي جمهوري اسلامي تبديل شود؛ محدوديت هايي كه زنان را به سوژه هاي هيستريك نظام سياسي در ايران تبديل كرده است.