عوامل واگرايي و موانع تقريب در دنياي اسلام

از آن جا كه موضوع هم‌گرايي و اتحاد مسلمانان از مهم‌ترين موضوعات مطرح در طول تاريخ اسلام بوده ‏ و آثار و نتايج حياتي براي مسلمانان به دنبال داشته است، دشمنان پيوسته كوشيده‌اند در راه تحقق آن ‏موانعي ايجاد نمايند و البته اكثر اين دشمني‌ها از خارج مرزهاي اسلامي بوده است. تلاش‌هاي پي‌گير دشمنان اسلام به گونه‏‌اي بوده كه بدون آن‌كه به حضورشان نياز باشد، موانعي از درون جوامع اسلامي ظهور كرده و در داخل مرزهاي اسلام موجب تفرقه افكني و ايجاد شكاف در صفوف مسلمين شده است.‏ توجه به مجموعه‌ عواملي كه موجب واگرايي و تفرقه در ميات امت اسلامي مي‌شود و تلاش براي رفع آن‌ها يا محدود كردن تأثير آن در كنار تقويت عوامل هم‌گرا مي تواند اجزاي جهان اسلام را در مسير حركت به سوي وحدت هدايت كند و آينده اي نيكو و رو به تعالي را براي جهان اسلام رقم زند. هر چند تفكيك دقيق موانع تقريب به جهت در هم تنيدگي موضوعات و ارتباط و انسجام آن‌ها با يك‌ديگر امكان پذير نيست؛ اما در اين نوشتار به بعضي از موانع موجود در مسير تقريب مسلمانان از جمله تعصب و تكفير و سياست هاي بيگانه و دور شدن مسلمانان از تعاليم اصيل اسلامي و پيدايش جهل و ‏خرافات و بدعت و تقليد پرداخته مي¬شود.