فرامطالعه‌اي در حوزه راهبري فضاي مجازي: رويكردي آميخته

با توجه به تأثير فضاي مجازي بر ابعاد مختلف زندگي اجتماعي بشر ، موضوع راهبري و سياست‌گذاري اين فضا اهميت زيادي دارد. هدف اين مطالعه بررسي و مرور مطالعات پيشين جهت شناسايي ابعاد و حوزه‌هاي مختلفي است كه در راهبري فضاي مجازي مي‌بايست مورد توجه قرار گيرد. با توجه به گستردگي دامنه مطالعات و تعدد رشته‌هاي علمي متأثر از اين مفهوم نوپديد ، در گام اول سعي بر آن است تا مروري جامع و سيستماتيك در خصوص مقالات منتشر شده در اين حوزه بين سال‌هاي 2005 تا 2013 ارائه شود. تعداد 50 مقاله در حوزه حاكميت فضاي مجازي از پايگاه‌هاي علمي انتخاب و تحليل شدند. بدين‌منظور ، با به‌كارگيري روش تحليل مضمون ، موضوعات و مؤلفه‌هاي اصلي در اين حوزه ، شناسايي شده و شبكه مضامين و تحليل قالب از اين مؤلفه‌ها ارائه گرديد. اين گام در حقيقت يك فرا تركيب بر روي مطالعات پيشين در حوزه راهبري فضاي مجازي است. مهمترين حوزه‌هاي شناسايي شده عبارتند از: نقش سازمان‌هاي بين‌المللي در راهبري فضاي مجازي ، نقش دولت‌ها در راهبري فضاي مجازي ، تأثير فضاي مجازي بر جوامع و حاكميت دولت‌ها. همچنين مهم‌ترين مؤلفه‌هاي شناسايي شده كه در سياست‌گذاري فضاي مجازي بايد مورد توجه قرار گيرند عبارتند از: مسايل اقتصادي ، سياسي ، اجتماعي ، فرهنگي ، چالش‌هاي امنيتي ، قانوني و فني. در مرحله دوم ، مؤلفه‌هاي شناسايي شده بر اساس نظرات خبرگان و با استفاده از روش تحليل سلسله مراتبي گروهي ، رتبه‌بندي شدند. با توجه به اين‌كه انجام مقايسات زوجي با ابهام زباني همراه بود ، از منطق فازي براي مدل‌سازي بهره‌گيري شد. بر اساس نتايج حاصل ، دو مؤلفه آسيب‌هاي اجتماعي و مسائل اقتصادي به‌عنوان مهمترين ابعادي كه در سياست‌گذاري و راهبري فضاي مجازي بايد مورد توجه قرار گيرند ، شناسايي شدند.