ارتقاي نقش خبرنگاران در كاهش خطرپذيري لرزه‌اي

وجود گسل‌هاي فعال در سراسر ايران و شرايط لرزه‌خيزي بالاي كشور واقعيتي است كه امروزه انديشيدن به راهكارهاي برون‌رفت از شرايط بحراني پس از وقوع زلزله، استفاده حداكثر و همه جانبه از ظرفيت‌ها و ابزارهاي موجود جهت كنترل و كاهش خسارات ناشي از اين پديده طبيعي را، از دغدغه‌هاي اصلي جامعه، سازمان‌ها و نهادهاي درگير در مديريت بحران كرده است. در اين بين رسانه‌ها به‌عنوان بخشي اطلاع‌رسان و آگاهي‌بخش، ارتباط با مخاطبان و افكار عمومي و نهايتاً مركز چرخش و انباشت اطلاعات نيز از اين قاعده مستثني نبوده و مي‌توانند نقشي حساس، اثرگذار و سودمند در مديريت بحران زلزله ايفا كنند. خبرنگاران به‌عنوان عوامل اصلي تهيه، توليد و انتشار اطلاعات مي‌توانند بيشترين تأثيرگذاري را در مديريت بحران يك زلزله داشته باشند؛ بنابراين بررسي ميزان و چگونگي اين اثرگذاري و نيز راه‌هاي ارتقاي اثرگذاري خبرنگاران از اهميت بسيار چشمگيري در فرآيند مديريت بحران يك زلزله برخوردار است. در اين مقاله، به‌طور مختصر به بررسي نقش و اهميت خبرنگاران در برنامه‌هاي آمادگي در برابر زلزله پرداخته مي‌شود. سپس بر اساس پژوهش زمينه‌يابي و روش نمونه‌گيري تصادفي و با استفاده از ابزار پرسشنامه و مصاحبه اطلاعات لازم جمع‌آوري و تحليل مي‌شود. در اين پژوهش، سؤالات پرسشنامه به دو دسته كلي تقسيم شده: دسته اول سؤالات به ميزان آگاهي و آمادگي خبرنگاران در مورد موضوع زلزله و ايمني پرداخته و دسته ديگر نظرات آنان را در مورد موضوعات آموزشي مورد نياز، شيوه آموزش مناسب و شركت در گروه‌هاي فعال مديريت بحران بررسي مي‌كند. بررسي يافته‌هاي پرسشنامه‌ها نشان مي‌دهد كه حدود 93.3 درصد خبرنگاران نسبت به موضوع زلزله و تعريف آن اطلاعات صحيح و كافي دارند. البته در مورد عملكرد هنگام وقوع زلزله 43.3 درصد آنان هيچگونه اقدامي براي آمادگي با زلزله انجام نداده‌اند. در مجموع نتيجه‌گيري‌ها نشان مي‌دهد كه خبرنگاران با توجه به نوع شغلشان، مي‌توانند در زمان قبل، حين وقوع بحران و پس از آن بسيار تأثيرگذار باشند و به همين دليل، به آموزش و اطلاعات مناسب‌تر و بيشتري براي آمادگي در برابر زلزله نياز دارند. لذا بايد برنامه‌ها و مواد آموزشي با توجه به اهميت نقش آنان در كاهش خطرات و اقدامات مربوط به سه زمان قبل، هنگام و پس از زلزله؛ شرايط شغلي؛ علايق؛ و نيازهاي آنان طراحي و اجرا شود. در پايان اين مقاله، با توجه به نتايج به دست آمده، راهكارهايي كاربردي و هدفمند به‌منظور ارتقاي نقش خبرنگاران در كاهش خطرپذيري لرزه‌اي پيشنهاد شده است.