ارزيابي آسيب‌پذيري كاربري‌هاي آموزشي شهر مشهد از منظر مديريت بحران كاريزهاي متروكه با استفاده از GIS

كاريز يا قنات را مي‌توان به‌عنوان يك شاهرگ اقتصادي در قرون متوالي دانست كه رشد شهرها و گستردگي سازه‌هاي شهري در قرون جديد، بخش‌هاي اعظمي از اين شاهرگ‌هاي اقتصادي آسيب‌ديده و به مرور خشك و متروكه گشته است. مشهد در اقليم خشك و نيمه‌خشك قرار گرفته است كه در گذشته بخش اعظم آب موردنياز اين شهر و اراضي كشاورزي حومه آن از طريق سيستم كاريز تأمين مي‌شد. بحران‌هاي مختلفي از طبيعي و انساني قابل رخداد در سطح شهر مشهد مي‌باشند و اين شهر را تهديد مي‌نمايند. از كاريزهاي متروكه به‌عنوان يكي از مهم‌ترين بحران‌ها در شهر مشهد مي‌توان نام برد. درگذشته قنات‌هاي مشهد به‌عنوان فرصت براي اين شهر تلقي مي‌شدند درحاليكه در نيم قرن اخير قنات اين سازه پايدار تاب فن‌آوري و پيشرفت و رشد و توسعه شتاب‌زده شهرنشيني و حفر چاه‌هاي عميق را نياورد و دستخوش مصائب و خسارات غيرقابل جبراني گرديد. شهرهاي توسعه يافته و رو به رشد از جمله مشهد نه تنها نتوانستند از اين منبع سالم و همسو با محيط‌زيست استفاده كنند؛ بلكه خواسته يا ناخواسته شرايط تخريب آن را نيز فراهم كردند. هدف تحقيق حاضر بررسي آسيب‌پذيري كاربري‌هاي آموزشي شهر مشهد از منظر مديريت بحران كاريزهاي متروكه با در نظر گرفتن خطرات قنات‌ها و بررسي آن در ارتباط با كاربري‌هاي آموزشي قرار گرفته بر روي قنات‌ها مي‌باشد. با توجه به بررسي‌هاي انجام شده ديده مي‌شود كه همانطور كه تراكم‌هاي قنات‌ها در شمال غرب و مركز شهر مشهد زياد است تراكم كاربري‌هاي آموزشي شهر نيز در همين نقاط زياد است و نزديك به 65 درصد كاربري‌هاي آموزشي شهر مشهد بر روي مسير قنات‌ها و نزديك به مسير قنوات مي‌باشند كه نياز به مديريت بحران و برنامه‌ريزي مناسب و صحيح جهت جلوگيري از خطر و آسيب‌پذيري كاربري‌هاي آموزشي است.