لزوم توجه به تعلق خاطر و بُعد معنوي شهر در مديريت بحران

پيوند انسان با محيط پيراموني و تعلق خاطر به مكان، گونه‌اي رابطه عاطفي و پرمعنا و عميق و خاص قابل توصيف بوده كه به‌عنوان مأمن و ميعادگاه و محل رجعت و انگيزه بازگشت قابل تعريف خواهد بود. احساس تعلق مكان به‌عنوان شاخص و وجه تمايز آشكار آدرس مكتوب نيز قابل سنجش بوده و مجموعه تمايزات حاصل از منشأ محيطي، كالبد شهري، معماري، بافت مكاني، ادراكات، بينش فردي و فرهنگي و اجتماعي مي‌باشد كه در تفكيك نيز شامل دو رتبه مرتبط با فرد و اجتماع قابل ذكر بوده و عوامل ادراكي و شناختي و احساس مؤثر از عامل فردي و ابعاد محيط كالبدي مربوط به عوامل اجتماعي شمرده خواهند شد. ميزان شكل‌گيري و تكامل هر يك، نقش تعيين‌كننده‌اي در احساس تعلق به مكان ايفاء خواهند نمود كه تعلقات فردي و خاطرات جمعي را از آن جمله مي‌باشند. فقدان هويت مكاني به‌مثابه از دست دادن حافظه و فراموشي بوده كه شخصيت و روان انسان را آزرده خواهد كرد. يادآوري و بازآفريني خاطرات تداعي بخش روح مكان بوده و سه عنصر هويت مكان، خاطره‌انگيزي و مشاركت در تعاملات اجتماعي جايگاه جولان تعلقات بوده كه نقش عنصر مكان قابل تأمل مي‌باشد. آسيب در بحران‌ها و حوادث ابعاد مختلفي داشته و سطح خسارات متفاوت مي‌باشد؛ اما آن چيزي كه حتمي است، بر باد رفتن دست رنج انسان‌هاست. در نگاه سطحي خسارات مادي قابل جبران است، ولي واقعيت امر حكايت از دست رفتن دارد. قدرت بحران‌ها آسيب‌پذيري مادي و معنوي و خسارات جاني و صدمات بدني انسان را عيان كرده و موجبات رنج فراوان خواهد شد. آسيب ديدگان در حين بحران و يا بعد از آن با صحنه‌هاي غريبي روبرو خواهند شد، آثار خاطرات و اماكن آشنا و از دست دادن عزيزان و آشنايان، هر يك به تنهائي روح و روان فرد را تا مدت‌ها به خود درگير خواهد كرد. تعلق خاطراتي كه طي سال‌ها به وجود آمده، در يك لحظه نابود شده است. حال سؤال اينكه: چه ارتباطي بين تعلق خاطر و هويت شهر وجود دارد؟ تعلق خاطر چه جايگاهي در مديريت بحران خواهد داشت؟ درهم ريختگي كالبدي فضاي شهري در بحران، چه تأثيري در احساس تعلق به مكان بر جاي خواهد گذاشت؟ اين پژوهش به روش توصيفي - تحليلي و جمع‌آوري اطلاعات به شيوه كتابخانه‌اي و اسنادي بهره‌گيري شده و هدف از تهيه آن بكار گيري تدابير لازم و رفتار مناسب با آسيب ديدگان و مددجويان ناشي از حوادث و شرايط بحراني و در نظر گرفتن شرايط روحي و حس تعلق به مكان و هويت شهري مي‌باشد. تا امكان گسترش و توسعه اين فرهنگ نهادينه گردد و در نهايت ضمن پرداخت به نظرات، سعي به پاسخ‌گويي سؤالات مطرح شده را دارد.