تاب آوري شهري براي پدافند غيرعامل

ديدگاه تاب آوري در شهرها طيف وسيعي را در بر مي گيرد. اين طيف وسيع شامل موضوعي و عملياتي را در برميگيرد. در زمينه پدافند غيرعامل، تاب آوري شهري اهميت زيادي دارد چراكه زمينه اصلي ديدگاه تاب اوري ، توانايي براي مقابله با تغييرات پيش بيني نشده است. شهرها و ابعاد مختلف انها از جمله فرم مصنوع، كاربري ها، فعاليت ها و زيرساختهاي شهري نقش مهمي درظرفيت سازي براي تاب آوري دارند. بخش بزرگي از ادبيات تاب آوري در دهه هاي گذشته به صورت خاص كاهش آسيب پذيري پرداخته است (پلينگ 2002 ،2003، 2011 هيمز 2009 ميلر، اوبشار و همكاران 2010، ويل و كامپانلا 2005). تعاريف و كاربردهاي اوليه تاب آوري در شهرها كه براي اولين بار در دهه هاي 90 ميلادي ظاهر شدند براين بعد تاكيد داشتند. به همين جهت بحث تاب آوري اهميت زيادي در پدافند غير عامل مديريت بحران و كاهش ريسك هاي ناشي از عوامل طبيعي و انساني دارد. شهر نشيني و عوامل و مداخلات انساني به عنوان يكي از مهمترين عوامل توسعه خطرپذيري هستند. بسياري از بحران هايي كه اكنون محيط هاي مصنوع درگير آن هستند، مانند تغيرات اقليمي، سيل، زلزله، خشكسالي و بحران هاي مصنوع مانند نشت نيروگاهها اتمي، جنگ، مهاجرت هاي اجباري و تروريسم، ناشي از بحث افزايش خطر پذيري وريسك است. مهمترين عوامل افزايش ريسك ناشي از در معرض خطر گرفتن روزافزون جمعيت، مهاجرت هاي بي رويه و حساب نشده و توسعه در برابر عوامل خطرزا است. از سوي ديگر جهاني سازي و افزايش مهاجرت و فقر شهري به دليل توسعه نابرابر و دسترسي ناهمگون به زيرساخت ها و خدمات ، اهميت تاب آوري و كاهش عدالت فضايي و نا برابري هاي اجتماعي-اقتصادي را افزايش مي دهد. يكي از ابعاد سودمند طرح بحث تاب آوري مقابله با بحران هاي انسان ساخت و مصنوع به عنوان ايجاد آمادگي براي ظرفيت سازي ازطريق غيرفعال و بدون مداخله و برخورد مستقيم است. تاكيد تاب آوري بر خودسازماندهي و ارتقا دانش در كنار ساير ويژگي هاي آن، سهم زيادي در اين مهم دارد. مثال هايي كه از تلاش هاي بسياري ازكشورهاي جهان براي استقلال منابع غذايي وكاري از جمله مزارع درون شهري انجام مي شود در راستاي همين اهداف است. براي مقابله با تنش هاي ناشي از بحران هاي انرژي به ويژه سوخت هاي فسيلي در شرايط بحران هاي سياسي و تروريستي است. بحث پدافند غير عامل در كشورهاي توسعه يافته بر چند محور عمده شامل مبارزه با تروريسم و جنگ هاي احتمالي داخلي و خارجي، بحران انرژي وسوخت هاي فسيلي است. از سوي ديگر، بسياري از معضلاتي كه مشكلات امنيتي در كشورها ايجاد مي كنند، عامل ثانويه عوامل و پديده هاي فراتري هستند، از جمله اين ها ميتوان به ،مهاجرت و پناهندگي هاي گسترده ووتبعات اجتماعي فرهنگي سياسي ناشي از انها ، تغييرات اقليمي و بحران هاي ناشي از انها ، از خشكسالي و بيابان زايي گرفته تا توفانها ى سيل هاي مخرب كه گروههاي زيادي را بي خانمان و بدون منبع ارتزاق مي كند در بر مي گيرد. افزايش فقر ناشي از اين عوامل بار سنگيني بر دولت ها به دليل افزايش سكونت گاههاي غير رسمي، فعاليت هاي زيرزميني، جرم و جنايت و تنش هاي سياسي و نارضايتي و نا امني و جنگ هاي داخلي و اختلافات قبيله اي و قومي را دامن ميزند. بخش مهمي از دانش و تجربيات توليد شده در مقياس جهاني ، به بحث كمبود انرژي هاي فسيلي كه با تنش در خاورميانه بر انها دامن زده ميشود و پاسخگويي به انها از طريق توسعه مزارع شهري و توليد غذا در درون مناطق و محلات شهري اختصاص دارد. بحث بحران انرژي و دسترسي به منابع توليد نيرو به ويژه سوخت هاي فسيلي كه به شدت تحت تاثير جريان هاي سياسي هستند، و افزايش استقلال و خود بسندگي شهرها و محلات، بعد ديگري از پدافند غيرعامل را در عرصه جهاني پررنگ كرده است. رابطه تاب آوري و پدافند غير عامل، ابعاد متعدد ديگري هم دارد كه بسته به شرايط كشوري مانند ايران، بايد بررسي شوند.