بررسي مواضع قدرت‌هاي بزرگ در تحولات سياسي آفريقا از مداخله تا همكاري با تأكيد بر سياست خارجي ج.ا.ايران

منطقه آفريقا در طول تاريخ همواره شاهد حوادث و تحولات بزرگي بوده است اين قاره به دليل داشتن منابع و معادن غني طبيعي از يك‌جهت و به دليل داشتن 54 كشور كه حدوداً يك‌سوم از اعضاي سازمان ملل را تشكيل مي دهند در جهان از اهميت سياسي بالايي برخوردار است. در ضمن 60 درصد افراد اين قاره مسلمان هستند، كه همين امر مي‌تواند نقطه عطفي در سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران باشد و ازنظر اقتصادي نيز با توجه به وجود امكانات بالقوه آفريقا، ج.ا.ايران در آينده مي تواند بخشي از نيازهاي وارداتي خود را تأمين نموده و بسياري از كالاها را ارزان تر از مشابه آن خريداري نمايد. بر اين اساس هدف پژوهش حاضر بررسي مواضع قدرت‌هاي بزرگ مداخله‌گر و تأثيرگذار در اين تحولات و چالش‌ها با تأكيد بر سياست خارجي ايران است و به فرصت‌هاي موجود براي ايران در اين روابط نيز اشاره خواهد شد و همچنين تلاش مي‌شود تا به اين پرسش اساسي كه «مواضع دولت‌هاي بزرگ در قبال تحولات سياسي اخير در آفريقا از مداخله بشردوستانه تا همكاري و روابط با اين قاره بر مبناي چه اهداف و منافعي اتخاذشده است؟» پاسخ مستدل ارائه شود. مقاله ازنظر روش تحقيق توصيفي-تحليلي و ازنظر نحوه گردآوري داده‌ها از نوع تحقيقات اسنادي و كتابخانه اي است. طبق اسناد موجود يافته‌ها حاكي از آن است كه تعدادي از كشورهاي آفريقاي داراي جمعيت مسلمان‌نشين بوده و در بعضي از سازمان‌هاي مؤثر مثل اجلاس اسلامي و جنبش عدم تعهدها با، ج.ا.ايران مشاركت داشته و از طرفي چون اين كشور زماني مستعمره قدرت‌هاي بزرگ بوده‌اند؛ واهمه گير افتادن به استعمار نو را در خود احساس كرده و چندان رضايتي به برقراري روابط با اين كشورها را نداشته‌اند. لذا ج.ا.ايران مي‌تواند در روابط خود با اين قاره؛ از اين موقعيت به وجود آمده در جهت منافع و اهداف خود استفاده نمايد و با توجه به يافته‌هاي تحقيق سياست‌گذاران ايراني با، سياست‌گذاري و سرمايه‌گذاري بر حوزه فرهنگي و آموزشي و رساندن روابط به سطح برد-برد مي‌توانند ذهنيت آفريقايي‌ها را نسبت به سياست اعمالي حداكثري تغيير داده و زمينه‌ساز روابط در ساير حوزه‌ها باشند. زيرا مناسب‌ترين حوزه براي برقراري يك رابطه با نتايج مطلوب براي جمهوري اسلامي ايراني محسوب مي‌شود در اين حوزه سعي شود با ساختن مدارس علمي، مذهبي و گسترش آن‌ها در سرتاسر قاره آفريقا بورسيه دانشجو از آفريقا در دانشگاه‌هاي كشور اعزام اساتيد به دانشگاه‌هاي آفريقا، در صدور خدمات فني و مهندسي، برگزاري همايش‌ها و هم‌انديشي‌ها با موضوعيت آفريقا و دعوت از نخبگان آفريقا جهت حضور در اين همايش‌ها و هم‌انديشي‌ها، بنابراين با سرمايه‌گذاري در حوزه فرهنگي مي‌تواند هم مناسب‌ترين گزينه براي ما و هم زمينه‌ساز روابط در ديگر حوزه‌ها، باشد.