جنگ هويت‌ها در عراق پساداعش

عراق امروز به آوردگاه سياست جهاني تبديل‌شده است. اين تنها به دليل يورش تروريست‌ها به اين كشور نيست بلكه ناشي از يك جنگ پيچيده نيابتي از سوي قدرت‌هاي مهم دنياست. عراق براي امريكا، ايران، عربستان، روسيه و حتي رژيم صهيونيستي حائز اهميت راهبردي است و لذا همه آن‌ها درصددند يا جاي پايي براي خود در اين كشور بيابند و يا بر نفوذ خويش در «قلب زمين» بيفزايند. در حال حاضر، نظاميان عراق با يك عمليات گسترده، به موصل، آخرين پايگاه داعش در اين كشور نزديك مي‌شوند و به نظر مي‌رسد كه در آينده نزديك تسلط سازمان‌يافته اين گروه تروريستي بر مناطق وسيعي از خاك عراق پايان خواهد يافت. در عراق پساداعش، جنگ عليه تروريسم ديگر اولويت اول امنيتي عراق نخواهد بود اما شكاف‌ها و اختلافات هويتي ميان كرد ها و دولت مركزي عراق از يك‌سو، و ميان اجتماع امنيتي شيعه و سني از سوي ديگر بيش‌ازپيش نمايان خواهد شد. اختلافاتي كه به دليل مداخلات خارجي تشديد هم خواهد شد. اين مقاله از منظر سازه‌انگاري به آرايش هويت‌هاي كرد، شيعه و سني در عراق پساداعش مي‌نگرد و خطوط گسل و زمينه‌هاي واگرايي و تنش ميان آنان را ارزيابي و تحليل مي‌نمايد. مقاله حاضر با توضيح مفاهيم «اجتماع امنيتي» و «جنگ هويتي» آغاز مي‌شود و در ادامه به شرح وضعيت سه «اجتماع امنيتي» شيعه، سني و كرد در جامعه عراق و پيوندهاي آنان باقدرت هاي خارجي مي‌پردازد. در قسمت نتيجه‌گيري دورنماي «عراق پساداعش» ترسيم مي‌شود و زمينه‌هاي تنش و نزاع بين اين سه اجتماع امنيتي در آن دوره مورد تحليل و ارزيابي قرار مي‌گيرد. مجموعه يافته‌هاي پژوهشي مقاله در جهت ارائه پاسخ به اين پرسش سامان‌دهي مي‌شود كه جمهوري اسلامي ايران چگونه مي‌تواند در عرصه جنگ هويتي به‌گونه‌اي وارد شود تا به اهداف سياست خارجي خود نائل آيد. بر اساس تحليل به‌دست‌آمده، توصيه مي‌شود جمهوري اسلامي ايران بدون ورود در عرصه جنگ هويتي، با ايجاد و مديريت نوعي موازنه قوا در جبهه رقبا بر قدرت و نفوذ خويش در عراق بيفزايد. روش پژوهش در اين مقاله توصيفي و تحليلي است و براي گردآوري داده‌ها به‌طور عمده از روش مطالعه كتابخانه‌اي استفاده‌شده است.