تحليلي بر لندفرمهاي كارستي شهرستان كلات و عوامل موثر بر توسعه آنها

در زون ارتفاعات هزار مسجد - كپه داغ اشكال كارستي نسبتا متعددي وجود دارد و شهرستان كلات در دامنه شمالي اين زون قرار گرفته است . اين پژوهش با هدف شناسايي و تعيين لندفرم هاي كارستي و نيز عوامل موثر در تكوين و تكامل آن ها در ناحيه كارستي شهرستان كلات واقع در شمال شرق كشور انجام گرفت. در اين راستا از هر دو روش ميداني و كتابخانه اي جهت گردآوري داده ها و اطلاعات و نيز تحليل زمينه هاي ايجاد و توسعه مناظر كارستي در منطقه مورد مطالعه سود جسته شد. ابزارهاي پژوهش شامل نقشه هاي زمين شناسي، توپوگرافي، مدل رقومي ارتفاع (DEM)، سيستم موقعيت ياب جهاني (GPS)، نرم افزار GIS و دوربين عكسبرداري بود. نتايج اوليه تحقيق حكايت از وجود تنوع و گستردگي قابل-توجه در اشكال و عوارض كارستي ناحيه مورد مطالعه داشت كه از آن جمله مي توان به دره هاي كارستي، كارن ها، چشمه ها ،‌آبشارها ،كانيون و غارها اشاره نمود. مشخص گرديد كه در بين عوامل دخيل در تكوين و توسعه كارست در اين منطقه نقش عامل زمين شناسي برجسته تر بوده و عوامل اقليمي، هيدرولوژيكي و توپوگرافيكي در جايگاه بعدي قرار داشتند.شهرستان كلات در شمال شرقي استان خراسان رضوي و در فاصله 155 كيلومتري شهرستان مشهد در مختصات جغرافيايي 18َ °59 تا َ27 °60 طول شرقي و َ24 °36 تا َ18 °37 عرض شمالي قرار گرفته است. اين شهرستان به وسعت 28/3233 كيلومتر مربع از شمال بوسيله تپه ماهورهاي نسبتاً پست به طول ۱۸۰ كيلومتر با كشور تركمنستان مرز مشترك دارد و از جنوب به كوه هزار مسجد و شهرستان مشهد، از شرق به شهرستان سرخس و از سمت غرب به شهرستان درگز محدود مي‌شود. شهرستان كلات در منطقه نيمه معتدل كوهستاني قرار دارد و داراي زمستان‌هاي سرد و تابستان‌هاي گرم و در مناطق پست آب و هوايي معتدل در كوهپايه‌هاست. بلندترين نقطه آن 2900 متر از سطح دريا در ارتفاعات هزار مسجد و پست ترين نقطه آن 491 متر در محل خروجي رودخانه چهچهه در مرز تركمنستان است.