طبقه بندي رودخانه مسيل موچان با استفاده از مدل راسگن به منظور تعيين حساسيت آن به فرسايش كناره اي

Classification of Masela Mochan River using Rosgen s model to determine its susceptibility to bank erosion

فرسايش كرانه اي يكي از منابع اصلي توليد رسوب در جريان ها و رودخانه ها شناخته مي شود. فرسايش يك فرآيند بيروني است كه باعث جابجايي سنگ و خاك ميشود و فرسايش كنارهاي نيز يك رفتار طبيعي در سيستم رودخانه اي است. اما در بسياري از موارد فعاليتهاي انساني مانند تغييرات كاربري اراضي در سطح حوضه و به دنبال آن افزايش رواناب ناشي از بارش، تخريب و نابودي پوشش گياهي حاشيه رودخانه و تنظيم و بهسازي كانال رود ( مستقيم كردن و تعريض كانال) تغييراتي را در سيستم رودخانه اي ايجاد مي كند كه نتيجه آن تسريع و افزايش فرسايش كناره اي رود است. تغييرات صورت گرفته در سيستم رودخانه ه اي مي تواند منجر به افزايش نرخ فرسايش تا هزاران بار بيشتر از مقداري شود كه در رودخانه هاي طبيعي متعادل رخ مي دهد. در اين پژوهش پس از جمع آوري داده ها و اطلاعات و اندازه گيري ها و نمونه گيري هاي اوليه، اطلاعات و ارقام بدست آمده در چارچوب يك سري جداول براي تمامي مقاطع و بازه هاي اندازه گيري شده تدوين و طبقه بندي مي گردد. در اين مطالعه به منظور تعيين حساسيت كانال رودخانه مسيل موچان از سطح 1 و 2مدل راسگن استفاده گرديد. در اين مدل پارامترهاي موثر شامل اندازه رسوبات، مقطع دبي لبالبي، عمق در دبي لبالبي، شيب كانال، شاخص گود افتادگي، ضريب خميدگي، سطح مقطع و عرض دشت سيلابي مي باشد. با توجه به بررسي هاي نهايي رودخانه مسيل موچان در بازه هاي 2و4، رودخانه حساسيت متوسطي نسبت به آشفتگي جريان دارد و همين حساسيت متوسط پتانسيل احيا خوبي را براي رودخانه در صورت بروز آشفگي رقم زده است. همچنين تغذيه رسوبي متوسط و اثرات كنترلي خيلي زياد پوشش گياهي بر كناره ها باعث شده است كه فرسايش كناره رودخانه در اين بازه ها متوسط باشد و رودخانه از پايداري مورفولوژيكي متوسطي برخوردار است. به صورتي كه در صورت بروز آشفتگي و تغييرات دبي جريان تا حدودي رودخانه پايداري خود را حفظ مي كند و از فرسايش زياد كرانه جلوگيري مي كند. در 1و 3 مقاطع كه الگوي جريان آن ها از نوع B3 است داراي درجه حساسيت به آشفتگي كم، پتانسيل احياء عالي، تغذيه رسوب كم، پتانسيل فرسايش كناره ها كم بوده و تآثير كنترلي پوشش گياهي متوسط است.