نقش ژئومورفولوژي در بررسي مخاطرات طبيعي در ايران و ارائه راهكارهايي براي كاهش خطرات آن

The role of geomorphology in investigating natural hazards in Iran and providing solutions to reduce its risks

در طول تاريخ تمدن بشري، انسان همواره در محيط زندگي خود با بلاها و مخاطرات محيطي دست به گريبان بوده است. (حاجي كريمي و همكاران،1:1391). مخاطرات زماني روي مي دهند كه از آستانه پيشي بگيرند .بعضي از مخاطرات مانند تمام زمين لرز ه ها، كاملاً طبيعي هستند، اما برخي ديگر از مخاطرات تا حدودي به دليل فعاليت هاي خود انسان، روي مي دهند. كشور ايران با توجه به موقعيت جغرافيايي، شرايط زمين شناختي و ژئومورفولوژيكي و همچنين پيشينه تاريخي آن از نظر اقتصادي، اجتماعي وفرهنگي در زمره كشورهاي بلاخيز جهان است .درمجموع ژئومورفولوژي دانشي توانمند است كه مي بايست نقش برجسته اي در تعامل بين رشته اي براي ارائه راهبردهاي مناسب به منظور مقابله با بلاياي طبيعي بازي كند.از نظر عوامل و شرايط طبيعي، عمدتاً دو نوع مانع و تنگنا در برنامه هاي عمران و توسعه فيزيكي شهرها وجود دارد: دسته اول كه مستقيماً از عوامل ژئومورفولوژي ناشي ميشود، نظير ريزش، حركت توده اي زمين، جريانات گلي، حمل مواد و به جاگذاري مواد آبرفتي. دسته ديگري كه در قلمرو ساير دانشهاي جغرافياي طبيعي است ولي به نوعي با دانش ژئوموفورلوژي نيز در ارتباط است، مانند توپوگرافي، مناطقي كه در مواقع طغياني در زير آب غرق ميشوند، شرايط آب و هوايي(مه آلود بودن،برگشت حرارتي به طور متواتر، رطوبت، يخ بندان، بهمن و..).، خطرات ناشي از فعاليتهاي آتشفشاني(بارانهاي خاكستر، جريان گدازههاي آتشفشاني، جريان ابرهاي سوزان، جريان لاهار و..). و تغيير شكلهاي تكتونيكي كه هنگام بروز زلزله ايجادمي شود چنانكه عوامل فوق در برنامه ريزي توسعه ي فيزيكي پايدار شهري مورد توجه جدي قرار نگيرند، خسارات جاني و مالي فراواني را براي ساكنين شهرها به بار مي آورند(كرمي وهمكاران،1:1395).