كاربرد مدل سلسله مراتبي رزگن در تحليل مورفولوژي مجراي رودخانه (پايين‌دست سد سبلان تا تلاقي رودخانه اهر چاي)

Application of Hierarchical Rosgen Model in Analysis of River Channel Morphology (From Sabalan Dam to Confluence of Ahar-Chay River)

در سال 1994 رزگن با انتشار مقاله طبقه‌بندي رودخانه‌هاي طبيعي يك طبقه بندي سلسله مراتبي جديدي را ارائه كرد. اين طبقه‌بندي با توجه به اين‌كه مباحث مربوط به احياي رودخانه را دربرمي گرفت، به‌سرعت در بين هيدرولوژيست ها ، ژئومورفولوژگ ها و بيولوژيست ها موردتوجه واقع شد. در اين تحقيق، كاربرد مدل سلسله مراتبي رزگن در تحليل مجراي رودخانه قره‌سو (پايين‌دست سد سبلان تا تلاقي رودخانه اهر چاي) به طول 75 كيلومتر، در سطح اول و سطح دوم، مورد تجزيه‌وتحليل قرار مي گيرد.در اين تحقيق با تركيب اين مدل (رزگن) با مدل هيدروديناميكي HEC-RAS از برخي مسائل مطرح‌شده توسط اين محققان اجتناب شد. بررسي ها نشان داد، در بازه‌هاي (2، 3، 4، 5) رودخانه قره‌سو تبديل به نمونه مشخصي از رودخانه‌هاي گراولي با مورفولوژي بستر حوضچه – خيزآب مي‌شود. رودخانه قره‌سو در بخش‌هايي از مقاطع نوع E داراي تأمين رسوب پايين، پتانسيل متوسط فرسايش كناره و كنترل بسيار بالاي پوشش گياهي مي باشند. اين رودخانه ها در حمل رسوب، بسيار كارآمد مي باشند. انرژي رودخانه پايين بوده، اتلاف انرژي از طريق مئاندرها، اشكال بستر و پوشش گياهي صورت مي گيرد. همچنين رودخانه قره سو در بخش‌هايي از مقاطع نوع C نيز داراي تأمين رسوب بالا، پتانسيل بسيار بالاي فرسايش كناره و كنترل بسيار بالاي پوشش گياهي مي باشد. درواقع، پوشش گياهي رود كنار در تركيب باقابليت فرسايش مواد كناره، تعيين كننده ميزان تنظيم جانبي و پايداري رودخانه ي قره سو است.