مدل‌هاي واكنش مورفوديناميكي جزاير سدي نسبت به تغييرات شرايط محيطي (مطالعه موردي: جزيره سدي ميانكاله؛ جنوب‌خاوري درياي كاسپين)

يكي از پديده‌هايي كه به‌واسطه شكست امواج در بيشتر سواحل درياها رخ مي‌دهد، پديدة انتقال رسوب ساحلي است كه در اثر آن مقدار زيادي رسوب در راستاي ساحل جابجا مي‌شود. پس از انتقال مواد رسوبي، با توجه به مورفولوژي خاص منطقه ساحلي، شرايط هيدروديناميكي حاكم بر آنها و نيز در صورت وجود منابع رسوبي مناسب، اشكال خاص ژئومورفولوژيكي از جنس ماسه شكل مي‌گيرند كه زبانه ماسه‌اي يا جزيره سدي خوانده مي‌شوند (هسلت، 2009؛ 44). اين اشكال، در جهت امواج غالب و جريان‌هاي دريايي در راستاي ساحل دريا رشد مي‌كنند. از انباشته‌شدن اين زبانه‌ها بر روي يكديگر، جزاير درازي به‌نام جزاير سدي شكل مي‌گيرند كه قسمتي از آب دريا را در پشت خود محصور مي‌نمايند. جزاير سدي، لندفرمي خطي ناشي از نهشته‌گذاري مواد رسوبي در منطقه برون‌كرانه مي‌باشند كه توسط تالاب يا مردابي از خشكي اصلي جداشده و جهت‌گيري آنها موازي با خط ساحلي است. اين گونه از لندفرم‌هاي ساحلي معمولا از ماسه و در بالاتر از تراز فراكشند شكل‌گرفته و توسط پوشش‌گياهي مستحكم مي‌گردند. اندازه و ابعاد هندسي جزاير سدي بسته به ميزان انباشت رسوبي بسيار متفاوت مي‌باشد و ممكن است از ده‌ها تا صدها متر پهنا، صدها تا هزاران متر درازا و تا حدود 100 متر فرازاي آنها متغير باشد. جزاير سدي معمولاً بر روي سواحل كم‌شيب و با دامنه كشند پايين شكل مي‌گيرند. جزاير سدي مجاور به‌وسيله ورودي‌هاي كشندي از يكديگر جدا مي‌گردند. ورودي‌ها امكان مبادله آب بين تالاب و دريا را فراهم نموده و باعث تسهيل فرسايش، حمل و انباشت رسوب در اطراف جزاير سدي مي‌شوند. جزاير سدي با جذب انرژي و حفاظت از خط ساحلي در برابر شرايط توفاني شديد نقش مهمي را به‌عنوان مانع براي سواحل حساس و آسيب‌پذير ايفا مي‌كنند. بنابراين، مطالعه نحوه شكل‌گيري و مورفوديناميك سيستم‌هاي جزاير سدي بسيار مهم و حائز اهميت مي‌باشد. هدف از اين پژوهش مطالعه نظريه‌هاي مربوط به شكل‌گيري جزاير سدي و بررسي واكنش مورفوديناميكي آنها نسبت به تغييرات محيطي (با ارايه مصاديق موردي از جزيره سدي ميانكاله در گوشه جنوب‌خاوري درياي كاسپين) مي‌باشد.