ژئومورفولوژي و چالش هاي گردشگري و زيست محيطي حوضه آبريز رودخانه شانديز

حوضه آبريز مورد مطالعه در محدوده شهر شانديز، شهرستان مشهد در استان خراسان رضوي قرار داشته و يكي از مهمترين مناطق ييلاقي و گردشگري است. موقعيت جغرافيايي منطقه عرض ′24 °36 تا ′14 °36 شمالي و در طول ′21 °50 تا ′3 °59 شرقي است و از نظر موقعيت طبيعي در دامنه شمالي رشته كوه هاي بينالود قرار گرفته و يك منطقه نيمه كوهستاني است كه وسعت آن معادل 8/377 كيلومتر مي باشد (شكل 1). اين منطقه يكي از مناطق مهم گردشگري زائران و ساكنين مشهد بوده كه براثر فشار بيش از حد جمعيت در طي سالهاي اخير وارد يك مرحله بحراني شده است. دخالت عوامل طبيعي و آنتروپوژنيك به ويژه تغييركاربري زمين و ساخت و سازهاي غيراصولي در حاشيه رودخانه شانديز، تعادل اين اكوسيستم را بر هم زده است. ساختار سنگهاي منطقه فوق العاده سست و ناپايدار بوده و با كمترين فشار (تنش) دچار لغزش شده ودر دامنه ها و حريم رودخانه قرار مي گيرد و موجبات افزايش رسوب را در بستر رودخانه ايجاد مي نمايد. حضور گردشگران در ايام و روزهاي مشخصي از سال باعث تاسيس مجتمع هاي پذيرايي و رستوران هاي متعدد و ويلاسازي در حاشيه رودخانه شده است. متاسفانه ساخت و سازهاي غيراصولي و ويلاسازي در حريم رودخانه باعث تغيير جريان طبيعي آب شده و اين امر موجب مسدود شدن مسير حركت آب و در مواقع افزايش نزولات جوي موجبات ايجاد سيل را در منطقه فراهم مي آورد. لذا با شناخت پديده هاي ژئومورفولوژي منطقه و سيستم هيدروليكي آن، مديريت بهتر و رعايت حريم و بستر رودخانه مي توان اين منطقه را تبديل به يكي از مناطق فعال در جذب توريست و گردشگر نمود و زمينه را براي اشتغال و درآمدزايي افراد بومي منطقه فراهم ساخت.