ريشه هاي نمادين و مفهومي قاليچه درختي قهستان

جايگاه فرش دستبافت ايران در ميان انبوه هنرهاي سنتي و دستي بر جاي مانده از تاريخ فرهنگ و هنر ايران، در چنان مرتبه اي قرار دارد كه از آن به عنوان شناسنامه فرهنگي كشور ياد مي شود. اين محصول از ديرباز به عنوان مهم ترين كالاي صادراتي به دنياي خارج به شمار مي آمده است. از جمله مناطق قاليبافي در ايران كه فرش دستبافت آن شهرت جهاني داشته قهستان، يكي از مراكز قاليبافي شهرستان بيرجند، بوده است؛ به طوري كه اغلب سفرنامه نويساني كه از اين منطقه بازديد به عمل آورده اند، ضمن تمجيد از قالي شهر بيرجند، قاليبافي در شهر قهستان را ستوده اند. قالي شهر قهستان از حيث نقشه و طرح چندان غني نيست و مهم ترين طرح اكثر قالي هاي بافته شده اين منطقه، طرح لچك و ترنج با نقشمايه هاي اسليمي، ختايي و ريزه ماهي است. با اين وجود، علاوه بر طرح لچك و ترنج، طرح هاي ديگري از جمله طرح درختي نيز توليد مي شده است. نقش غالب قاليچه هاي درختي شهر قهستان، نقش درخت سرو است كه براي پر كردن فضا از نقوش گياهي و حيواني نيز در بافت آن استفاده مي شده است. با توجه به اينكه قاليچه درختي با بافت انبوه توليد نمي شده، احتمال مي رود به دليل كيفيت بالاي بافت فرش در شهر قهستان، اين قاليچه ها سفارشي بوده باشد. در اين پژوهش ضمن معرفي دو قاليچه درختي شهر قهستان و نمادشناسي آن، به پيشينه قاليبافي منطقه مورد مطالعه پرداخته شده است. روش تحقيق در اين پژوهش به صورت توصيفي و تحليلي بوده كه داده هاي آن از طريق مطالعه كتابخانه اي جمع آوري شده است.