نگرشي بر ارتباط نقوش تزييني و عناصر معماري در خانه‌ نيما يوشيج

در مطالعه‌ هنر و معماري دوره قاجار، خانه‌هاي مسكوني اهميت ويژه‌اي دارند؛ تنوع تكنيكي و تنوع موضوعي نقوش بكار رفته در تزيينات خانه‌هاي قاجاري باعث شده تا مطالعه‌ آن‌ها براي شناخت هنر رايج در آن دوره همواره حائز اهميت باشد. نمونه‌هايي از اين خانه‌ها در اكثر نقاط كشور و به خصوص در استان مازندران وجود دارد. خانه‌ نيما يوشيج از شاخص‌ترين خانه‌هاي قاجاري مازندران است كه نمونه‌هاي قابل توجهي از آرايه‌هاي تزييني را در خود جاي داده است. اين آرايه‌ها كه داراي تنوع موضوعي بالايي هستند با معماري فضاي خانه ارتباط مشخصي دارند. گردآوري اطلاعات در پژوهش حاضر كه از دسته پژوهش‌هاي كيفي به شمار مي‌آيد با استفاده از روش مشاهده و مطالعه‌ منابع كتابخانه‌اي صورت پذيرفته و نمونه‌ها نيز به روش غير تصادفي انتخاب شده و مورد تحليل قرار گرفته‌اند. نتايج نشان مي‌دهد كه استفاده از گچ و چوب به عنوان تكنيك اجراي نقوش، پرورزبندي و نيز طاق‌نماكاري در نماي ساختمان، استفاده از حواشي تزييني براي پرورزها و طاق‌نماها، تأكيد بر عنصر معماري با استفاده از عناصر تزييني و استفاده از بافت‌هاي تزييني از عواملي بوده‌اند كه باعث هماهنگي و تناسب ميان نقوش تزييني و عناصر معماري در خانه نيما شده‌اند. از مطالعه آرايه‌هاي تزييني خانه نيما چنين بر مي‌آيد كه زمينه‌ اجراي طرح كه همان معماري بنا است همواره مورد توجه قرار داشته و زيبايي معماري خانه در سايه‌ زيبايي آرايه‌هاي تزييني آن نه تنها مهجور نمانده، بلكه نمود بيشتري يافته است.