مصاديق و مباني حقوق شهروندي در نظام اسلامي با تاكيد بر انديشه امام علي

حقوق شهروندي از جمله مفاهيمي است كه خاستگاه الهي داشته و احترام به آن از فطرت انساني ناشي مي شود. بحث از حقوق شهروندي از مهمترين موضوعات سياسي و حقوقي عصر كنوني تبديل شده و آنچه كه موجب تعارض بين مفاهيم حقوق شهروندي با تعاليم الهي گرديده، نگاه ناقص به حقوق شهروندي بر مبناي علوم ناسوتي بشري است. مفهوم حقوق شهروندي اگرچه در بسياري موارد معادل حقوق بشر انگاشته مي شود با اين حال بايد آن را اخص از حقوق بشر دانست چرا كه بحث از حقوق شهروندي محدود به مرزهاي جغرافيايي يك كشور است در حاليكه حقوق بشر ناظر به حقوق انسان ها در محدوده ي فراملي است. مباني حقوق شهروندي در دين اسلام از جايگاه ويژه اي برخوردار بوده و نمونه بارز اين مفهوم را مي¬توان در انديشه حضرت علي (ع) يافت كه كاركرد آن در دوره زمامداري ايشان برجسته گرديد. در دوره زمامداري حضرت علي، علي¬رغم رويارويي ايشان با مشكلات فراوان در احياي ارزش هاي انساني و طبيعي، ارزش هاي انساني و حقوق شهروندي به معناي واقعي آن احيا و به سرلوحه جوامع بشري آينده تبديل گرديد. مقاله حاضر به دنبال پاسخگويي به اين سوال است كه مباني حقوق شهروندي حضرت علي(ع) بر كدام مباني و مفاهيم استواربوده است؟ فرضيه مورد نظر اين است كه حقوق شهروندي در انديشه حضرت علي بر اساس گفتمان عدالت و برابري تدوين شده و اين انديشه در دوره زمامداري ايشان نيز كاركرد فرواني داشته است.