بررسي اثر غرقاب شدن بر روي برخي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك هاي شاليزاري منطقه ميانه در آذربايجان-شرقي

با توجه به اينكه برنج يكي از مهم ترين محصولات كشاورزي در جهان مي باشد، شناخت از محيط كشت اين محصول اهميت بسزايي دارد. برنج در منطقه ميانه نيز همچون بيشتر نقاط دنيا به روش غرقاب كشت مي شود. غرقاب نمودن خاك و انجام عمليات گلخرابي بسياري از پارامترهاي خاك را تحت تاثير قرار داده و باعث ايجاد تغييرات اساسي در بسياري از خصوصيات خاك مي گردد. از سوي ديگر خاك يكي از مهمترين منابع طبيعي به حساب مي آيد كه شناخت كافي از خصوصيات فيزيكي و شيميايي آن كمك بسياري در جهت توليد محصولات كشاورزي و ارائه مديريت مناسب اراضي مي كند. لذا در اين پژوهش شاخص هاي مختلف كيفيت خاك شاليزارها در منطقه ميانه استان آذربايجان شرقي بررسي شد. با توجه به خصوصيات منطقه مورد مطالعه، اقدام به نمونه برداري از 15 شاليزار و به تعداد سه نمونه مركب از هر شاليزار به صورت كاملاً تصادفي شد كه در مجموع 45 نمونه خاك جهت تجزيه هاي لازم به آزمايشگاه انتقال يافت. خصوصيات فيزيكي خاك ها از قبيل درصد رطوبت اشباع، جرم مخصوص ظاهري، بافت خاك، ساختمان خاك و خصوصيات شيميايي خاك از جمله pH، هدايت الكتريكي، درصد ماده آلي، درصد مواد خنثي شونده، فسفر، پتاسيم و نيتروژن با روش هاي استاندارد موجود اندازه-گيري شد. نتايج نشان داد كه pH اندازه گيري شده در محدوده 33 /6 تا 82 /7 قرار دارد. كمترين و بيشترين ميزان جرم مخصوص ظاهري نمونه هاي مورد بررسي به ترتيب برابر 10 /1 و 65 /1 گرم بر سانتي مترمكعب مشاهده شد. همچنين درصد رطوبت وزني در دامنه بين 40 تا 90درصد محاسبه شد. ميانگين رس، سيلت و شن اين خاك ها به ترتيب 32، 26 و 43 درصد، بدست آمد. نتايج ويژگي هاي شيميايي نشان داد كه حداقل و حداكثر ميزان ماده آلي در خاك هاي شاليزاري مورد بررسي به ترتيب برابر 1 /1 و 6/ 5 مي باشد. دامنه تغييرات ميزان پتاسيم، از 55/ 85 تا 75 /370 ميلي‎گرم بر كيلوگرم متغير بود. مقدار فسفر در محدوده 88/ 2 و 64/ 14 ميلي گرم بر كيلوگرم بدست آمد. ميانگين ميزان نيتروژن كل در تمامي نمونه هاي بررسي شده برابر با 12/ 0 درصد بود. به طور كلي كشت برنج به روش غرقابي، باعث ايجاد محدوديت و كاهش عملكرد براي ساير گياهان كه در تناوب كشت با اين نبات قرار مي گيرند، مي گردد.