ارزيابي اثر تراكم و كارنده هاي مختلف بر عملكرد و تغيير صفات گندم نان رقم رزين در منطقه تركمنچاي

گندم از مهمترين منابع تأمين كننده غذاي حدود يك سوم جمعيت كره زمين مي باشد و به تنهايي حدود يك پنجم از كالري مورد نياز انسان را تأمين مي كند. به طوري كه مردم كشورهاي خاورميانه و خاور نزديك در حدود 70 درصد از كالري مورد نياز روزانه خود را از نان و ساير غذاهايي كه با گندم و آرد تهيه مي شود بدست مي آورند به طور كلي گندم به عنوان يك محصول غذايي حاوي مقادير زيادي نشاسته شناخته شده است در حالي كه مواد غذايي ارزشمند ديگري نيز مانند پروتئين-ها، چربي ها، مواد معدني و ويتامين ها را دارا مي باشد. به منظور بررسي اثر كارنده هاي مختلف و تراكم مختلف بذر بر عملكرد و اجزاي عملكرد گندم رقم زرين، آزمايشي در سال زراعي 90-1389 در مزرعه ي آموزشي-ترويجي در منطقه ي تركمنچاي انجام شد. آزمايش با استفاده از طرح آماري كرت هاي خرد شده در قالب بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. چهار سيستم كارنده (رفرم، همداني ، خطي كار فاروئر غلطكي و خطي كار فاروئر بدون غلطكي ) در كرت هاي اصلي و پنج سطح ميزان بذر مصرفي (200 بذر در متر مربع يا 80 كيلوگرم در هكتار، 275 بذر در متر مربع يا 110 كيلوگرم در هكتار،350 بذر در متر مربع يا 140 كيلوگرم در هكتار، 425 بذر در متر مربع يا 170 كيلوگرم در هكتار،500 بذر در متر مربع يا 200 كيلوگرم در هكتار) در كرت هاي فرعي قرار داده شد. نتايج تجزيه واريانس داده هاي مربوط به صفات مورد بررسي حاكي از وجود اختلاف معني دار در بين كارنده هاي مختلف از نظر ارتفاع بوته و تعداد پنجه ي بارور بود همچنين اثر تراكم بذر (مقدار بذر در متر مربع) بر صفاتي نظير طول سنبله، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت در سطح احتمال 5 درصد معني دار بود و نيز اثر متقابل تراكم بذر و كارنده هاي مختلف بر صفات عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و تعداد دانه در متر مربع در سطح احتمال 5 درصد معني دار بود. سيستم كاشت فاروئر غلطكي در تراكم 350 بذر در متر مربع، بيشترين ميانگين عملكرد دانه با مقدار 40 /8881 كيلوگرم در هكتار و در خطي كار همداني با ميزان بذر مصرفي 200 كيلوگرم در هكتار (500 بذر در متر مربع) كمترين عملكرد دانه با مقدار 77 /5301 كيلوگرم در هكتار بدست آمد. بيشترين عملكرد بيولوژيك به مقدار 99/ 20145 كيلوگرم در هكتار در تيمار استفاده از كارنده فاروئر غلطكي به همراه تراكم بذر 350 بوته در متر مربع توليد شده است و نيز كمترين بيوماس توليدي مربوط به اثر متقابل فاروئر بدون غلطك در تراكم بذر 500 بوته در متر مربع 51/ 14992 كيلوگرم در هكتار بود. كه به نظر مي رسد پايين بودن عملكرد بيولوژيك در تراكم 500 بوته نسبت به 200 بوته در متر مربع مربوط به ورس رقم زرين در تراكم 500 بوده است.بيشترين شاخص برداشت به ميزان 11/ 45 درصد در تراكم 350 بوته در متر مربع(140 كيلوگرم بذر در هكتار) بدست آمد. كمترين شاخص برداشت نيز به ميزان 2 /36 درصد در تراكم 500 بوته در متر مربع(200 كيلوگرم بذر در هكتار) بدست آمد. در استفاده از كارنده هاي مختلف و ميزان بذر مصرفي متفاوت تعداد سنبله در واحد سطح و تعداد دانه در واحد سطح و شاخص برداشت دانه با عملكرد دانه همبستگي مثبت دارد به طوري كه روند افزايشي و كاهشي اين دو اجزاء عملكرد ارتباط مستقيم با عملكرد كل دانه دارد و همچنين عملكرد بيولوژيك ارتباط مستقيم با عملكرد دانه دارد. وزن هزار دانه معمولاً با افزايش تراكم (تراكم هاي بالا) كاهش يافته ولي داراي روند خاصي نمي باشد.