توزيع جغرافيايي كمبود آهن در خاكهاي آهكي استان اصفهان و ارتباط آن با اقليم و توپوگرافي

Effect of climate and topography on geomorphological distribution of Iron deficiency in Esfahan Province Soil

شناسايي و جبران فقر آهن در اراضي تحت كشت جهت تامين غذاي كافي براي جمعيت رو به رشد جهان، اجتناب ناپذير است. به رغم عموميت كمبود اين عنصر، تنوع شرايط خاك و اقليم در گسترش جغرافيايي و شدت كمبود تاثيرگذار است.در اين مطالعه نمونه­برداري خاك در استان اصفهان از 2500 نقطه به صورت شبكه­اي به فاصله دو كيلومتر و تا عمق 60 سانتيمتر انجام و ميزان عنصر آهن قابل جذب و ويژگيهاي خاك اندازه­گيري شد. سپس متغيرهاي كمكي مربوط به آب و هوا و توپوگرافي محاسبه گرديد. نتايج نشان داد فراهمي آهن خاك در اين مناطق تحت تاثير عوامل اقليمي و توپوگرافي قرار گرفته است. بيشترين ميزان آهن قابل جذب خاك مربوط به اقليم مرطوب مي­باشد و كمترين ميزان در ااقليم فراخشك مشاهده شد. همچنين از نظر توپوگرافي، فراهمي آهن در مناطق داراي سطوح پايدار و مناطقي كه شرايط براي تشكيل خاكهاي مساعد بيشتر بوده است. روابط رگرسيون در اغلب مناطق معني­دار بوده و قادر به توجيه تغييرات آهن شده است.

Iron deficiency is a serious problem in calcareous soils of Iran but information about availability and factors affecting iron distribution in soils are limited. The present research was conducted to find relationships between iron availability and some major climate and topographic factors in Esfahan province and to predict the availability of iron from auxiliary topographic and climate data. Soil samples (0–60 cm) were collected from 2500 grid points with 2000m distance of Esfahan province and examined for particle size distribution, calcium carbonate, organic carbon, DTPA extractable Fe Auxiliary data used in this study were terrain attributes (derived from a digital elevation model) and three climate factors, The results indicate that micronutrient distribution, and availability is a serious problem and a critical concern for plant production. The availability of Iron shows significant latitudinal and longitudinal trends, driven by significant influences of climate and topographic conditions. Stepwise regression analysis was performed for the Iron availability using all environmental factors. The regression analysis shows that Iron availability can regress on climate and topographic factors with a significant correlation in major part of studied area.