اثرآنيون‌هاي ارتوفسفات و نيترات بر قابليت‌ استفاده روي جذب‌شده در تعدادي از خاك‌هاي آهكي

The effect of the orthophosphate and nitrate anions on availability of adsorbed Zinc in some calcareous soils

خاك‌هاي‌آهكي بخش زيادي از خاك‌ها را در برگرفته‌اند و بنابراين گياهان رشد كرده در آنها در اين خاك‌ها با كمبود روي مواجه هستند. براي اصلاح كمبود روي از كودهاي حاوي اين عنصر استفاده مي‌شود. از طرفي وجود آنيون‌ها در خاك مي‌تواند بر جذب و قابليت ‌استفاده روي اثرگذار باشد. تحقيق حاضر به‌منظور بررسي قابليت ‌استفاده روي جذب‌شده تحت تأثير آنيون‌هاي ارتوفسفات و نيترات در پنج نمونه خاك‌ آهكي استان چهارمحال و بختياري صورت گرفت. به‌منظور بررسي جذب روي، محلول‌هاي حاوي غلظت‌‌هاي 25 تا 200 ميلي‌گرم در ليتر روي از منبع ZnSO4 در الكتروليت‌هاي KNO3 و KH2PO4 (غلظت الكتروليت‌ها 50 ميلي‌مولار) به نمونه‌ها اضافه و براي بررسي قابليت استفاده روي از عصاره‌گير DTPA-TEA استفاده شد. طبق نتايج بدست آمده در حضور آنيون نيترات ميانگين جذب روي در بخش لبايل در دامنه 49 تا 54 درصد و ميانگين جذب روي در بخش غيرلبايل در دامنه 46 تا 51 درصد بود. در حضور آنيون ارتوفسفات ميانگين جذب روي در بخش قابل‌ استفاده در دامنه 41 تا 43 درصد و ميانگين جذب روي در بخش غير قابل ‌استفاده 57 تا 59 درصد بود. بنابراين در مقايسه با آنيون ارتوفسفات استفاده از نيترات به‌همراه روي مي‌تواند باعث افزايش قابليت استفاده روي در خاك شود.

Calcareous soils cover a large area of the soils and therefore growing plants in these soils have zinc (Zn) deficiency. The fertilizers containing Zn used to correct deficiency of this element. Moreover, the presence of anions in soil can affect adsorption and availability. This study was conducted to determine the effect of orthophosphate and nitrate anions on availability of adsorbed Zn in 5 calcareous soils in Chaharmahal –va- Bakhtiari Province. To determine the adsorption of Zn the soil samples were equilibrated with solutions containing concentrations of 25 to 200 mg/l of ZnSO4 in source of electrolytes KNO3 and KH2PO4 (electrolyte concentration of 50 mM) added to the sample and was used for the extraction of the DTPA-TEA to the determine availability of adsorbed Zn. According to the obtained results, in the presence of nitrate anion, percentage of adsorbed Zn on the labile pool and nonlabile pool ranged 49 to 54% and 46 to 51% respectively. In the presence of orthophosphate anion, percentage of adsorbed Zn ranged from 41 to 43% and nonlabile pool ranged was 57 to 59%. Therefore, in comparison with orthophosphate anion, application of nitrate with Zn could lead to increase availability of Zn in the soil.