مديريت خاك در كنترل سديم ريشه و افزايش كيفيت چغندرقند

Soil management in control of root sodium and increase of sugar beet root quality

سديم از عناصر مفيد و غير ضروري براي گياهان است كه در برخي گياهان مثل چغندرقند مي‌تواند جايگزين پتاسيم شود. در مناطق پر باران سديم در كنار پتاسيم در برنامه غذايي چغندرقند قرار مي‌گيرد اما در مناطق خشك و نيمه خشك نه تنها نيازي به مصرف اين عنصر نيست بلكه مي‌تواند براي رشد چغندرقند نامطلوب ‌باشد. در سال‌هاي اخير افزايش سديم ريشه چغندرقند باعث كاهش درصد قند خالص و كيفيت ريشه شده است. به طوري كه ميانگين سديم ريشه چغندرقند در ايران بيشتر از ميانگين جهاني است. به منظور بررسي عوامل موثر بر افزايش سديم ريشه چغندرقند تحقيقات انجام شده طي سال‌هاي 1376 تا 1393 در مزرعه تحقيقاتي موسسه تحقيقات اصلاح و تهيه بذر چغندرقند در كرج مورد بررسي قرار گرفت. خاك‌هاي رسي با نفوذ كم، عدم رعايت تناوب زراعي، مصرف زياد و دير هنگام كودهاي نيتروژن، مصرف كود دامي غير پوسيده، مصرف زياد آب و آبياري غرقابي مهمترين عوامل مديريتي در افزايش سديم ريشه چغندرقند مي‌باشند. در مجموع هر عاملي كه باعث كاهش تهويه خاك و يا در جذب بهينه عناصر غذايي توسط گياه چغندرقند خلل ايجاد كند، باعث افزايش سديم ريشه و كاهش كيفيت و ضريب استحصال قند از ريشه چغندرقند خواهد شد.

Sodium (Na) is useful and non-essential element in plants. Plants such as sugar beet can substitute potassium with sodium. In rainy and temperate climate, sodium is added as same as potassium in sugar beet nutrition, but in arid and semi-arid regions it doesn’t consume as nutrition because of its adverse effect on plants growth. Sodium of sugar beet roots is increased and consequently sugar content is decreased in some regions of Iran during the recent years as mean of root sodium in sugar beet produced in this country is more than the average of the world. So to evaluate the factors affecting root sodium increase in Iran during several years, data were collected from Karaj Sugar Beet Research farm during 1997-2014. Clay soils with poor ventilation, no crop rotation, more and late nitrogen fertilizer use, bad decomposed manure, less cultivation management, more water use and water logging increase root sodium and decrease sugar percentage in sugar beet. It is concluded that each factors which cause poor aeration or make the optimum nutrition absorption in trouble, will increase sodium of root and decrease sugar beet quality and sugar extraction coefficient.