بررسي عوامل مؤثر در جذب عناصر در خاك

An assessment of factors affecting elements sorption by soils

شناخت عوامل مؤثر در جذب (Sorption) عناصر در خاك، نقش مهمي را در سيستم هاي زراعي و زيست محيطي و در مديريت مصرف كود هاي شيميايي و آبشويي عناصر ايفا مي نمايد. از هم دما هاي جذب به منظور تعيين ميزان نگهداري عناصر در خاك استفاده مي شود. ضريب جذب براي بيان ارتباط بين مقدار عنصر جذب شده توسط ماده جاذب و مقدار محلول در آب درحالت تعادل، مورد استفاده قرار مي گيرد. جذب و آبشويي عناصر از خاك تحت تأثير ضريب جذب خاك مي باشد. ضريب جذب در خاك نشان دهنده توانايي خاك در نگهداري عناصر است. بطور كلي ضريب جذب بالا، نشان دهنده جذب بيشتر عناصر در خاك و در نتيجه هدر روي كمتر آن ها مي باشد. ضريب جذب خاك علاوه بر مقدار و نوع رس، مقدار ماده آلي، به غلظت ساير كاتيون ها و آنيون ها در محلول خاك، قدرت يوني، ليگاند هاي آلي، پي اچ، غلظت عنصر، فشار، دما، و نسبت خاك به محلول بستگي دارد. تحقيقات زيادي جهت بررسي ارتباط بين ضريب جذب و خصوصيات خاك و هدر روي عناصر از طريق آبشويي از خاك صورت گرفته است. همچنين در اين راستا از مدل هاي تجربي و مكانيستيكي براي توصيف فرآيند جذب استفاده شده است. نكته اي كه بايد در تفسير نتايج آزمايشگاهي و تعميم آن ها به شرايط مزرعه در نظر گرفته شود اين است كه در اغلب موارد، بين شرايط آزمايشگاهي و شرايط حاكم بر مزرعه، تفاوت هايي وجود دارد كه ممكن است نتايج نهايي را تحت تأثير قرار دهند. پيشنهاد مي گردد، اندازه گيري هم دما هاي جذب و دفع عناصر در خاك هاي آهكي در دماي 3 ± 25 درجه سانتيگراد، پي اچ 2/ 0 ± 5 /7 و در حضور كلريد كلسيم 01/ 0 مولار به عنوان الكتروليت زمينه انجام شود. در اين مقاله به بررسي برخي از عوامل مؤثر بر جذب عناصر، استفاده از معادلات تجربي و مدل هاي مكانيستيكي پرداخته شده است.