ازدواج در شاهنامه و آيين‌هاي مرتبط با آن

خانواده يكي از نهادهاي مهم اجتماعي است كه با ازدواج آغاز مي‌شود، ازدواج اهميت بنيادين و پايه‌اي دارد و سنگ بناي خانواده در ازدواج گذاشته مي‌شود. با ازدواج خانواده تشكيل مي‌شود و نظام خويشاوندي شكل مي‌گيرد و اولين تعهد عاطفي و حقوقي است و همچون هر پديدة اجتماعي ديگري هنجارهايي دارد كه اين هنجارها نسبت به هر جامعه و هر مقطع زماني متفاوت است. هم‌چنان كه قرآن كريم مي‌فرمايد: «خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً». ازدواج سازنده كه تمام اديان الهي بدان سفارش اكيد نموده‌اند و در آيين مقدّس اسلام به اين امر تأكيد فراوان شده پايۀ جوامع و شكل دهندۀ ديگر مناسبات اجتماعي است. فردوسي در شاهنامه در 38 مورد به شرح ازدواج‌هايي مي‌پردازد كه در بسياري از آنها نحوة خواستگاري و آشنايي، موقعيت اجتماعي و نژادي و ديني و... به روشني بيان شده است. بررسي اين ازدواج¬ها دربردارندۀ آگاهي¬هاي فراوان فرهنگي و اجتماعي از روزگار مورد روايت داستان و برخي جلوه¬هاي فرهنگي روزگار خود فردوسي است.