معماري كتابخانه هاي ديجيتال4.0 بر مبناي اَبرابر

در سال هاي اخير پيشرفت فناوري اطلاعات و ارتباطات، كسب و كارها و جنبه هاي مختلف زندگي فردي و اجتماعي را دگرگون ساخته است. با توسعۀ فناوري هاي اطلاعات، سيستم هاي مديريت اطلاعات متنوع از جمله كتابخانه هاي ديجيتال با هدف تأمين منابع اطلاعاتي در سراسر دنيا شكل گرفت. اين پژوهش با هدف توسعه سيستم هاي كتابخانه اي ايران براي شكستن محدوديت هاي موجود مانند محدوديت هاي منابع، محدوديت هاي جغرافيايي، و محدوديت هاي دسترس پذيري ، و با هدف توسعه يكپارچگي و بهينه سازي خدمات كتابخانه اي، با استفاده از تكنولوژي هاي روز مانند وب 40 و رايانش ابري صورت گرفته است. در سال هاي گذشته فعاليت هايي به منظور ديجيتالي شدن كتابخانه هاي سنتي در ايران صورت گرفته است، اما به دليل توزيع ناهمگون كتابخانه ها و استفاده از ابزارها و روش هاي متفاوت ذخيره و بازيابي اطلاعات، امكان اشتراك منابع بين كتابخانه اي و استفاده مؤثر از كتابخانه ها فراهم نيامده است. اين پژوهش با به كارگيري فناوري وب و رايانش ابري و ابرابر ، نشان مي دهد كه امكان استفاده از سيستم هاي ناهمگون و توزيع شده ميسر است و كتابخانه هاي ديجيتال بر مبناي اَبَراَبر را كتابخانه هاي ايده آل آيندۀ نزديك معرفي مي كند. كتابخانه 4.0 با مفاهيمي چون سيستم هاي فردمحور خلاق و جوامع متصل در فضاي اطلاعات پيوند خورده است و ابزار اصلي براي فعاليتهاي ادراكيِ بدون محدوديتهاي منطقي، مفهومي، فيزيكي، زماني و حتي محدوديت هاي شخصي و محدوديت هاي اطلاعاتي است. در اين پژوهش،ابتدا با بررسي اسناد و مدارك علمي موجود در زمينه كتابخانه هاي ديجيتال و معماري كتابخانه هاي ديجيتال، معيارهاي دخيل در طراحي كتابخانه هاي ديجيتال را مشخص مي كند و فرصت هاي موجود در فناوري رايانش ابري و وب را مدنظر قرار مي دهد. سپس، با بهره گيري از متدلوژي سيستم هاي نرم، معماري گذار از وضعيت كتابخانه هاي سنتي به كتابخانه هاي 4.0 را در قالب مدل مفهومي با 25 فعاليت هدفمند ارائه مي كند. همچنين، در طي پژوهش با بررسي ويژگي هاي كتابخانه هاي ديجيتال، معماري 4 لايۀ كتابخانه هاي ديجيتال4.0 (IIDLA) و مدل اشتراك منابع ديجيتالي بين كتابخانه اي را نيز ارائه مي كند.

The technology and ICT advances have impacted the world and greatly changed markets، businesses and various aspects of personal and social life over the recent years. With information technology development، variety of information systems، including digital libraries formed to provide information resources around the world. This research aims to develop Iran s library systems، using modern technologies such as Web and Cloud Computing. In previous years some efforts have been carried out in Iran in order to digitalize traditional libraries; However، due to the uneven distribution of libraries and using different tools and methods of data storage and retrieval، the effective use of libraries and sharing resources between them has not became possible yet. This study، by using web technologies and cloud computing، shows that it is possible to take advantage of heterogeneous distributed systems. It also introduces the digital Library 4.0 as the ideal future libraries based on Inter cloud technology. Then، by using the soft system methodology، design and introduce the conceptual framework of transformation architecture of moving from the current situation، i.e the traditional library، to the ideal situation، i.e Library 4.0، in the framework of conceptual model with 25 purposeful activities. Besides، this study introduces the 4-layer inter-based intelligent digital libraries architecture 4.0 (IIDLA) and inter-library digital resource sharing model by examining the characteristics of digital libraries.