بررسي انواع تمايز وجود رابط با نسبت حكميه از منظر آقاعلي مدرس

حكيم آقاعلي مدرس زنوزي (1234- 1307قمري) بزرگترين حكيم مكتب فلسفي تهران و از شارحان زبردست حكمت متعاليه است. وي با قريحه اي نوپرداز و روشي تحقيقي و تأسيسي در كلمات «ملاصدرا» در جستجوي راه حل هاي تازه براي مشكلات فلسفه صدرايي بود. برخي تعليقات خود را بر اسفار ملاصدرا به صورت رساله مستقلي درآورد كه يكي از آنها «رساله في الوجود الرابطي» است كه در اين مقاله مورد بحث قرار گرفته است. اصطلاح «وجود رابط» در لسان حكما، معاني متعددي دارد كه خلط اين معاني سبب لغزشهايي شده است. تحقيق بيشتر در معاني و كاربردهاي «وجودرابط» در حكمت رسمي و حكمت متعاليه ، از اهميت خاصي برخوردار است. از جمله باريك انديشيها، بررسي تفاوتها ميان «وجود رابط» و « نسبت حكميه» است. پرسش اصلي پژوهش حاضر، اين است كه آيا ميان «وجود رابط» و « نسبت حكميه» تمايزي وجود دارد؟ بيشتر فيلسوفان به تمايز و تفاوت آنها قائل اند. ولي در وجوه تمايز با هم اختلاف دارند. از طرفي، برخي آراي حكما نشان مي دهد كه نسبت حكميه و وجود رابط به يك معنا گرفته شده و تمايزي ندارند. و در اين صورت هر دو از اجزاء قضيه محسوب مي‌شوند. حكيم مدرس با ذكر تفاوتهاي ظرف انعقاد قضيه و ظرف خارج، و نيز اعتبارات مختلف وجود واحد با اركان قضيه انواع تمايزات ميان وجود رابط و نسبت حكميه را تبيين نموده است. بررسي پيرامون انواع تمايز «وجود رابط» و « نسبت حكميه» با تكيه بر ديدگاه حكيم آقاعلي مدرس، هدف اصلي اين مقاله است.